Sayı Yazımı Kuralları

Matematiksel eserlerde sayılar her zaman rakamla yazılır ama edebi eserlerde durum karışıktır. Sayısal anlam çok öndeyse rakam tercih edilir. Gündelik ifadelerde ve özellikle mecazlı sayı kullanımında sayı harfle yazım tercih edilir.



Özellikle makale başlıklarında ve gazete manşetlerinde sayıların yazılış şekilleri aşağıdaki gibidir:



Sıfır

Bir

İki

Üç

Dört

Beş

Altı

Yedi

Sekiz

Dokuz

On

(toplu istisna: vurgunun sayısal değere yapıldığının çok belli olduğu hallerde, mesele bir oran-orantı halinde bunlar da rakamla yazılabilir. Mesela "7 gün 24 saat", "1 kişiye karşı 9 kişi girişmek", "6 kişi birleşip danaya girmek" gibi)

11

12

13

....

40 (deyimlerdeki, atasözlerindeki kırk harfle yazılabilir)

.....

99

100 (istisna: deyimlerde, atasözlerindeki yüz harfle yazılabilir)

101

102

....

999

1000

1001

1002

1003

1999

2 bin (istisna: 2000 dahil takvim yılları hep rakamla yazılır)

2001

2002

.....

2999

3 bin

3001

3002

.....

4 bin

.....

9 bin

....

9999

10 bin

10001

10001

......

10999

11 bin

11001

11002

....

(12 bin, 13 bin, 14 bin....)

19999

20 bin

20001

20002

......

(30 bin, 40 bin, 50 bin....)

99999

100 bin

100001

100002

.....

100999

101 bin

101001

101002

.....

(102 bin, 103 bin..., 110 bin, 150 bin, 200 bin, 205 bin, 900 bin, 999 bin)

999999

1 milyon

1000001

1000002

.....

1.1 milyon

.....

1.5 milyon

1500001

1500002

.....

1999999

2 milyon

2000001

.....

2.5 milyon

2500001

.....

3 milyon

3.5 milyon

4 milyon

...

9999999

10 milyon

10000001

......

10499999

10.5 milyon

10500001

.....

10999999

11 milyon

11000001

.....

(12 milyon, 13 milyon, 14 milyon....20 milyon, 21 milyon, 99 milyon)

99999999

100 milyon

100000001

.....

100999999

101 milyon

101000001

....

(102 milyon, 103 milyon... 199 milyon, 200 milyon, 300 milyon, 999 milyon)

999999999

1 milyar

1000000001

.....

1499999999

1.5 milyar

1500000001

......

1999999999

2 milyar

2000000001

.....

(2.5 milyar, 3 milyar...9 milyar)

9999999999

10 milyar

1000000001

.....

10499999999

10.5 milyar

10500000001

.....

(11 milyar, 11.5 milyar, 12 milyar, 20 milyar, 90 milyar, 99 milyar, 100 milyar)







ıstırab mı ızdırap mı??
Tıraş mı Traş mı?
Arefe mi Arife mi
Makine mi Makina mı

Tape Ne Demek

Tape kelimesi zaten sıkça yanlış kullanılıyordu, son zamanlarda iyice suyu çıktı.



"Başbakanın tapeleri", "Erdoğan'ın yeni tapesi çıktı" vs. deniyor. Yok. Erdoğan hakkında bilinen hiçbir tape yok.



Yalandır, montajdır anlamında demiyorum. Onlar tape değil. Onlar telefon dinleme kaydı.



Türkçe yazıldığı gibi okunan tape kelimesi ile İngilizcedeki, "teyp" diye okunan tape kelimesi çok farklı. İngilizcedeki bant anlamında, şerit anlamında, biraz zorlarsan kaset, kayıt anlamında. Yani Erdoğan'ın telefon konuşma kayıtlarından bahsederken İngilizce "tape" (teyp) demekte bir sakınca yok.



Ama Türkçedeki, yazıldığı gibi okunan tape, İngilizce "type" (bkz: typewriter)(daktilo) kelimesiyle ilgili. Bu kelime "daktilo etmek", "bir yazı aleti vasıtasıyla harfleri dizmek" anlamına geliyor. "Tayp" diye değil de tape diye okumamızın nedeni muhtemelen type'ın Fransızca söylenişi. O kadarını Fransızca bilen biri anlatsın.



Kısacası: telefon kaydı kağıda aktarıldığında (özellikle daktilo, bilgisayar vs. Aracılığıyla aktarıldığı zaman) bu çıktıya tape denir. Mesela Aziz Yıldırım'ın bir sürü tapesi var.



Erdoğan'a ait olan ya da ait olduğu ileri sürülenler ise Youtube'da ve sair mecrada tanık olduğumuz üzere yazılı metne aktarılmış diyalog değil, ses kaydının kendisi. O yüzden bunlara tape denmez.



Bunlar bir fezlekeye, iddianameye geçerse o zaman yazıya geçirilmiş halinden tape diye bahsedilebilir.



"Tape kelimesi neden şike davasıyla gündeme gelmişti? Daha önce niye hiç duymamıştık da bir anda dilimize pelesenk oldu?" sorusunun cevabını da bu vesileyle vereyim: Aziz Yıldırım'ın kayıtları bir-iki istisna dışında pek dinletilmedi. Soruşturma ve yargılama diyalogların yazılı halleri üzerinden yürütüldü. Malum, Aziz Yıldırım da bunların içeriğini reddetmediği halde "Peki bunların gerçek kayıtlar olduğu ne malum, ben de dinlemek istiyorum" diye tutturdu. Suçsuzluk argümanını ise içeriğini yalanlayamadığı bu tapelerin ses kaydıyla örtüşmüyor olabileceğine dayandırdı. İşte bu yüzden, 3 yıldır FB'nin gönüllü sözcülüğünden başka bir şey yapmayan basınımız da bu delilleri itinayla "tape" diye andı. "telefon kaydı" demedi. Dememeye dikkat etti ya da ikisini aynı şey zannedip kendince moda olan tabiri kullandı.



Haftaya, Aziz Yıldırım'la Ceza Hukuku'na Giriş 101 dersini işleyeceğiz. Dağılabilirsiniz.







ıstırab mı ızdırap mı??


Tıraş mı Traş mı?


Arefe mi Arife mi


Makine mi Makina mı

Berat Kandili mi Beraat Kandili mi Beraet Kandili mi?

Kelimenin Arapça aslı براءة yani beraet şeklindedir ve aklanma, suçsuz bulunma anlamına gelir.



Bu kelime Türkçede beraat şeklinde de telaffuz edilir. Nitekim TDK'ya göre aklanma anlamına gelen bu kelime beraat şeklinde yazılmalıdır:







Dil Derneği'ne göre de aklanma anlamına gelen bu kelime "Beraat" şeklinde yazılmalıdır.



Bununla birlikte Diyanet, bu özel güne ayrı bir anlam yüklemiş ve farklı bir kavram saymış olmalı ki farklı bir yazım kullanmaktadır:







Kutsal günün adının Berat Kandili şeklinde yazılması hem yaygın kullanıma hem de resmi alışkanlıklara daha uygundur.









ıstırab mı ızdırap mı??
Tıraş mı Traş mı?
Arefe mi Arife mi
Makine mi Makina mı

Tiyo mu Tüyo mu?

Fransızca tuyau kelimesinin Türkçeye geçmiş halidir. Tüyo diye telaffuz etmek aslına daha uygundur.



TDK'ya göre ve Dil Derneği Yazım Kılavuzu'na göre de doğrusu "Tüyo"dur.

ıstırab mı ızdırap mı??
Tıraş mı Traş mı?
Arefe mi Arife mi
Makine mi Makina mı

Bazan mı Bağzen mi Bazen mi

TDK İmla Kılavuzu'na ve Dil Derneği Yazım Kılavuzu'na göre doğrusu "bazen"dir.



Diğer yazımlar yanlıştır.

ıstırab mı ızdırap mı??
Tıraş mı Traş mı?
Arefe mi Arife mi
Makine mi Makina mı

Kurdale mi Kurdele mi Kurdela mı?

TDK'ya göre doğrusu "kurdele"dir. Kurdela, kurdale ve kordela yanlıştır.

Dil Derneği Yazım Kılavuzu'na göre de doğrusu bu şekildedir: "Kurdele"

ıstırab mı ızdırap mı??
Tıraş mı Traş mı?
Arefe mi Arife mi
Makine mi Makina mı

Hıdırellez mi Hıdrellez mi

Hıdır (=Hızır)(Bkz. Hızır mı Hıdır mı) adıyla İlyas adlarının birleşmesinden oluşan bu günün ismi, TDK'ya göre Kütahya, Ordu ve Erzurum'da Hıdırellez şeklinde söylenmektedir.







Dil Derneği Yazım Sözlüğü'ne göre ise ikinci "ı" harfi sonradan düşmüştür: Hıdrellez



Ahırkapı şenliklerinde de "Hıdrellez" yazımı tercih edilmektedir. Nitekim Kültür Bakanlığı resmi sayfasında da günün adı "Hıdrellez" şeklinde geçmektedir.

Dolayısıyla resmi yazışmalarda Hıdrellez yazmak daha doğrudur.



ıstırab mı ızdırap mı??
Tıraş mı Traş mı?
Arefe mi Arife mi
Makine mi Makina mı