TDK sözlüğüne göre adaletli anlamına gelen sözcük adil şeklinde yazılır. A'sı uzun okunduğu halde şapka işareti almaz. Adil sözcüğü cins isimdir. Bu nedenle küçük harflerle yazılır ve gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz. Bu ifadenin günlük dilde kullanımına ve literatürdeki basılı örneklerine dair ChatGPT tarafından getirilen sonuçlar da bu kuralın Türkçede yerleşmiş olduğunu göstermektedir:
"Gerçek adaletin tecelli edeceği güne kadar, geçen zaman adil yargının zaferi için önemliydi." - Sabahattin Ali, "Kürk Mantolu Madonna"
"Bir şehrin özgürlüğünü koruyacak tek güç adil yargıdır." - Ahmet Ümit, "Sis ve Gece"
"Adil olmak insanın yalnızca kendisine karşı değil, başkalarına karşı da görevi." - Orhan Pamuk, "Kırmızı Saçlı Kadın"
"Haklıyı her zaman savunmak adil olmayı gerektirmez." - Elif Şafak, "Aşk"
"Bir liderin en önemli vasfı adil olmasıdır, yoksa sadece tiran olur." - Halide Edip Adıvar, "Sinekli Bakkal"
"Bir insanın en büyük başarısı, kendi içinde adaleti sağlamasıdır." - Kemal Tahir, "Esir Şehrin İnsanları"
"Sonsuzluğa kadar sürecek olan hayatta en önemli şey, adil olmaktır." - Ahmet Altan, "Kurşun Adres Sormaz Ki"
Bu sitede salt TDK imla kılavuzu esas alınmamıştır. Zira TDK, 1985'ten sonra yayınevlerin başvuru kaynağı olma özelliğini kaybetmiştir. 1980 öncesi TDK üyelerinin eseri olan Ana Yazım Kılavuzu ve Dil Derneği Yazım Kılavuzu, yayıncıların tamamına yakınının temel başvuru kaynağı olmuştur.
TDK sözlüğüne göre Fransızca 'addition' kelimesinden dilimize geçen sözcük "adisyon" şeklinde yazılır. Fransızcadaki addition sözcüğünün okunuşu da bu şekildedir. Adisyon sözcüğü cins isimdir. Bu nedenle küçük harflerle yazılır ve gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz. Bu ifadenin günlük dilde kullanımına ve literatürdeki basılı örneklerine dair ChatGPT tarafından getirilen sonuçlar da bu kuralın Türkçede yerleşmiş olduğunu göstermektedir:
Bugün yemeğe arkadaşlarımla gittim ve adisyonu ödedim.
Adisyonun ne kadar olduğunu bilmiyorum, ama bölüşebiliriz.
Garsona adisyonu getirip hesabı ödedim.
Yemeğimizi bitirdik ve adisyon için beklemeye başladık.
Adisyonu inceleyip ne kadar bahşiş vereceğime karar vermem gerekiyor.
Geçen hafta arkadaşlarla bir akşam yemeği yedik ve adisyonu paylaştık.
Restorana geldikten sonra hemen adisyonu isteyelim, zaman kaybetmeyelim.
Bu sitede salt TDK imla kılavuzu esas alınmamıştır. Zira TDK, 1985'ten sonra yayınevlerin başvuru kaynağı olma özelliğini kaybetmiştir. 1980 öncesi TDK üyelerinin eseri olan Ana Yazım Kılavuzu ve Dil Derneği Yazım Kılavuzu, yayıncıların tamamına yakınının temel başvuru kaynağı olmuştur.
Türkçede "Çerkes" diye adlandırılan etnik grubun kendi dilindeki adı "Adige"dir. Tüm ünlü harfleri kısa okunuyr. Adige sözcüğü etnik bir grubun adıdır. O yüzden baş harfi büyük yazılır ama gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz: Adigeler, Adigeymiş, Adigenin, Adigece...
Adige adı Adige dilinde адыгэхэ şeklinde yazılır. Aşağıdaki butona basarak bu yazımı bilgisayarın hafızasına alabilirsiniz. Sonra istediğiniz yerde Ctrl+V tuşlarına basarak bu ifadeyi yapıştırabilirsiniz.
Mobil telefonda ise metnin belli bir yerine basılı tuttuğunuzda "yapıştır" seçeneği zaten çıkacaktır.
Ctrl+V için boşluk tuşunun üç yanındaki Ctrl tuşuna basılı tutmanız ve aynı anda V'ye basmanız yeterlidir.
ADigece 'Adige' kopyala:
Adige sözcüğünün literatürdeki basılı örneklerine dair ChatGPT tarafından getirilen sonuçlar da bu kuralın Türkçede yerleşmiş olduğunu göstermektedir:
"Adigece'nin Gürcüce, Abhazca, Osetçe, Kabardeyce gibi Kuzey Kafkas dillerinden biri olduğu bilinmektedir." - İsmail Kılıçaslan, "Adigece Eğitimi ve Öğretiminde Kullanılan Yöntemler ve Bu Yöntemlerin Etkinliği Üzerine Bir Araştırma", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 10, Sayı 52, 2017.
"Adigeler, tarihsel olarak ana vatanları olan Kuzey Kafkasya'dan ayrılmak zorunda kaldıktan sonra, birçok farklı ülkeye göç etmişlerdir." - Murat Öztürk, "Adigelerin Diaspora Topluluklarında Kültürel Varlıklarının Korunması", Kültür Varlıkları Dergisi, Sayı 30, 2018.
"Adigece dilinde ünlüler ve ünsüzler, ara ekler ve çekim ekleri kullanılarak kelime türetme işlemi gerçekleştirilir." - İbrahim Demirci, "Adigece Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Ses Bilgisi ve Kelime Türetme", Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt 26, Sayı 2, 2018.
"Adigelerin geleneksel el sanatları arasında dokumacılık, halıcılık, metal işleme ve ahşap oymacılığı gibi alanlar bulunmaktadır." - Zeki Çağlayan, "Adige Kültüründe Geleneksel Sanatların Korunması ve Yaşatılması", Sanat ve Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 7, Sayı 14, 2018.
"Adigelerin tarihinde önemli bir yeri olan Nart destanları, Adigece dilinde sözlü olarak aktarılmış ve günümüze kadar gelmiştir." - Alper Kocaman, "Adige Kültüründe Nart Destanlarının Yeri ve Önemi", Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 82, 2017.
Bu sitede salt TDK imla kılavuzu esas alınmamıştır. Zira TDK, 1985'ten sonra yayınevlerin başvuru kaynağı olma özelliğini kaybetmiştir. 1980 öncesi TDK üyelerinin eseri olan Ana Yazım Kılavuzu ve Dil Derneği Yazım Kılavuzu, yayıncıların tamamına yakınının temel başvuru kaynağı olmuştur.
İspanyolca hoşçakal anlamına gelen "adios" sözcüğü Türkçede de adios diye yazılır çünkü alıntı bir sözcüktür. Alıntılanmış yabancı sözcük olduğu için ek geldiğinde kesme işaretiyle ayrılması, sözcüğün kökünü ayırt etmek açısından daha sağlıklı olur. Adioz, adiyoz, a dios, adiyos yazımları yanlıştır. Bu ifadenin günlük dilde kullanımına ve literatürdeki basılı örneklerine dair ChatGPT tarafından getirilen sonuçlar da bu kuralın Türkçede yerleşmiş olduğunu göstermektedir:
"Ve sonra, tam da adios dediğimiz an, aslında yeni bir merhabaya hazırlanıyoruz." - Elif Şafak, Aşk.
Kaynak: OpenAI Chatbot.
Ama birden gündelikçiler adiós deyip (sudan çıkmamızı beklemeden) yürümeye başladılar. Bu İspanyolca sözcüğü anlıyordum elbette. Bekçi de onlara adiós dedi, hepsi o kadar. Akşam yemeğinde herkes sarhoş oldu. Ben de oldum ama ötekiler ...
Bu sitede salt TDK imla kılavuzu esas alınmamıştır. Zira TDK, 1985'ten sonra yayınevlerin başvuru kaynağı olma özelliğini kaybetmiştir. 1980 öncesi TDK üyelerinin eseri olan Ana Yazım Kılavuzu ve Dil Derneği Yazım Kılavuzu, yayıncıların tamamına yakınının temel başvuru kaynağı olmuştur.
TDK sözlüğüne göre değersiz, sıradan anlamına gelen sözcük "adi" şeklinde yazılır. İçindeki A ve İ seslileri uzun okunuyor olsa da yazımda şapka işareti almaz. Adi sözcüğü cins isimdir. Bu nedenle küçük harflerle yazılır ve gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz. Dolayısıyla sözcüğün doğru yazımı "adilik" şeklindedir. Sözcüğün sonunda K harfi yumuşamaya açıktır: adiliği, adiliğe.... Bu ifadenin günlük dilde kullanımına ve literatürdeki basılı örneklerine dair ChatGPT tarafından getirilen sonuçlar da bu kuralın Türkçede yerleşmiş olduğunu göstermektedir:
"Adilik, insanın doğasına aykırıdır. İnsanlar kötüdür, adi şeyler yaparlar." - Yaşar Kemal, İnce Memed
"Adilik, insanların içinde var olan bir şeydir. Bunu kabul etmek ve onunla yüzleşmek gerekir." - Orhan Kemal, Avare Yıllar
"Bazı insanlar, adilik yaparak zengin olurlar. Ama bu parayla mutlu olmak mümkün değildir." - Sait Faik Abasıyanık, Semaver
"Adilik yapmak kolaydır ama sonuçlarına katlanmak zordur." - Haldun Taner, Yaban
"Babam bize hep adil olmayı öğütlerdi. Onun sayesinde, adilik ve dürüstlük bizim için her şeyden önce gelirdi." - Hasan Ali Toptaş, Gölgesizler
"Bir insanın adiliği, zor zamanlarda ortaya çıkar. İşte o zaman, gerçek karakteri görülür." - Ahmet Hamdi Tanpınar, Huzur
"Benim tek derdim adalet. Adilik, bana göre değil." - Orhan Pamuk, Beyaz Kale
Adilik yapmak, her zaman yanlış bir davranıştır.
Adilik gösteren insanlar, toplumda saygı göremezler.
Adilik yapmak, insanın kendine olan saygısını da kaybetmesine sebep olur.
Bir insanın adiliği, hayatındaki diğer insanlarla olan ilişkilerinde belli olur.
Adilikten uzak durmak, insanın vicdanını rahatlatır ve huzur verir.
Bu sitede salt TDK imla kılavuzu esas alınmamıştır. Zira TDK, 1985'ten sonra yayınevlerin başvuru kaynağı olma özelliğini kaybetmiştir. 1980 öncesi TDK üyelerinin eseri olan Ana Yazım Kılavuzu ve Dil Derneği Yazım Kılavuzu, yayıncıların tamamına yakınının temel başvuru kaynağı olmuştur.
Adletmek, addetmek sözcüğünün yaygın bir yanlış yazımıdır. TDK sözlüğüne göre saymak anlamına gelen sözcük "adddetmek" şeklinde iki D harfiyle yazılır. Addetmek sözcüğü bir fiildir. Bu nedenle küçük harflerle yazılır ve gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz.
L harfiyle yazılan adletmek ise Osmanlıca bir tabir olup adalet göstermek, adaletle hükmetmek anlamına gelir. Güncel Türkçede pek karşılığı yoktur.
Addetmek ifadesinin literatürdeki basılı örneklerine dair ChatGPT tarafından getirilen sonuçlar da bu kuralın Türkçede yerleşmiş olduğunu göstermektedir:
"Hukuk felsefesinde, doğal hukuk ve pozitif hukuk arasında bir ayrım addolunur." - Zehra Akgül, Hukuk Felsefesi
"Bilimsel araştırmalarda, bulguların geçerliliği ve güvenirliği addolunur." - Dilek Özmen, Bilimsel Araştırma Yöntemleri
"Sanık tarafından yapılan savunmalar, adli süreçlerde delil addedilir." - Mehmet Eren, Ceza Muhakemesi Hukuku
"Adli bilişim uzmanları, dijital verilerin analizi sonucu elde ettikleri bulguların doğruluğunu addolunur." - Zeynep Çakır, Adli Bilişim
"Tarihi olayları anlamak için, o dönemdeki kaynakların objektifliği addedilir." - Derya Öztürk, Tarih Metodolojisi
"Ekonomik analizlerde, birçok faktör dikkate alınarak tahminlerde bulunulur ve bu tahminler genellikle güvenilir olarak addedilir." - Ali Rıza Bayraktar, İktisat Analizi
"Toplumsal olaylarda, farklı bakış açılarından hareket edilerek oluşturulan yorumlar, farklı kesimlerce farklı şekillerde addederler." - Hüseyin Çelik, Sosyolojiye Giriş
Bu sitede salt TDK imla kılavuzu esas alınmamıştır. Zira TDK, 1985'ten sonra yayınevlerin başvuru kaynağı olma özelliğini kaybetmiştir. 1980 öncesi TDK üyelerinin eseri olan Ana Yazım Kılavuzu ve Dil Derneği Yazım Kılavuzu, yayıncıların tamamına yakınının temel başvuru kaynağı olmuştur.
TDK sözlüğüne göre "adaletle ilgili" anlamına gelen sözcük "adli" şeklinde yazılır. Şapka işareti kullanılmaz. Adli sözcüğü bir sıfattır. Bu nedenle küçük harflerle yazılır ve gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz. Bu ifadenin literatürdeki basılı örneklerine dair ChatGPT tarafından getirilen sonuçlar da bu kuralın Türkçede yerleşmiş olduğunu göstermektedir:
"Adli süreçlerde kural tanımayan davranışların yaygınlığı, adli psikolojinin konusu haline gelmiştir." - Ayşen Gürler, Adli Psikoloji
"Adli araştırmalarda kullanılan yöntemlerin ve tekniklerin güvenilirliği ve geçerliliği adli bilimler açısından önemlidir." - Sibel Akgün, Adli Bilimler
"Adli olaylarda, olay yeri incelemesi yapılırken izlenen protokol ve yöntemler adli bilim uzmanları tarafından belirlenir." - Bülent Yavuz, Adli Bilimler
"Adli bilişim, adli olaylarda kullanılan dijital delillerin incelenmesinde ve yargılanmasında kullanılan bir bilim dalıdır." - Serkan Özkan, Adli Bilişim
"Adli tıp, adli olaylar ve ölüm nedenlerinin belirlenmesi için tıbbi bilgi ve tekniklerin kullanıldığı bir bilim dalıdır." - Cemil Taşcıoğlu, Adli Tıp
"Adli soruşturma sırasında delillerin toplanması, muhafaza edilmesi, incelenmesi ve raporlanması adli bilim uzmanlarının görevleri arasındadır." - Murat Özkan, Adli Bilimler
"Adli bilişim uzmanları, adli olaylarda kullanılan dijital cihazları inceleyerek olayın gerçekleşme sürecini belirleyebilirler." - Ali Çavuş, Adli Bilişim
Bu sitede salt TDK imla kılavuzu esas alınmamıştır. Zira TDK, 1985'ten sonra yayınevlerin başvuru kaynağı olma özelliğini kaybetmiştir. 1980 öncesi TDK üyelerinin eseri olan Ana Yazım Kılavuzu ve Dil Derneği Yazım Kılavuzu, yayıncıların tamamına yakınının temel başvuru kaynağı olmuştur.
