Nasıl Yazılır

Alın Yazısı Nasıl Yazılır

TDK imla kılavuzunda "alınyazısı" maddesi de "alın yazısı" maddesi de yoktur.

Öte yandan TDK Sözlük'te "alın yazısı" ayrı yazılmaktadır. Fakat Türk Dil Kurumu'nun şive, ağız sözlüklerinde "alınyazısı" şeklinde birleşik yazıma rastlanmaktadır. Bunun sebebi TDK'nin 1980'den önce birleşik yazım önerirken 1985 İmla Kılavuzu'ndan itibaren ayrı yazımı benimsemiş olmasıdır.

Türk Dil Kurumu'nun 12 Eylül'den önceki üyelerinin kurduğu Dil Derneği ise halen birleşik yazımı önermektedir. Basılı eserlerde de hem birleşik yazıma hem ayrı yazıma rastlanmaktadır.

İki yazımdan tek birinin doğru olduğunu söylemek mümkün değildir. Her ikisine de basılı eserlerde yaygın biçimde rastlanmaktadır. Yalnız şu söylenebilir ki basılı eserlerde ayrı yazım biraz daha yaygındır. Eser adlarından örnekler aşağıdadır.

Aynı durum kitap metinleri için de geçerlidir. Ayrı yazım az farkla daha yaygındır o kadar. Genel bir hakimiyeti olduğu söylenemez. Popüler bir kitaptan ayrı yazım örneği aşağıda mevcuttur:

Herkes dünyâya ezelde hakkedilmiş bir kazâ ve kader levhasıyla ve bir alın yazısı ile gelir. Ve herkesin mukadderâtı alnının yazısına bağlıdır. Kimse bunun dışına çıkamaz ve hiç bir kuvvet bu yazıyı değiştiremez. Olacak ne ise olur, çıkacak göz, çıkar. Akacak kan damarda durmaz. Kötü huylu bir insan, öyle doğar ve öyle ölür. Bu, onun alın yazısıdır. Alın yazısının ve kader levhasının amansız hükmüne kimse karşı gelemez. Ne yapsan çâresizdir.

(Ali Fuad Başgil, Gençlerle Başbaşa, s. 41)

Atatürk Göktürk Alfabesi İle Nasil Yazilir - 𐰀𐱃𐰀𐱅𐰇𐰼𐰚
Hiç de Nasıl Yazılır
Türk Öğün Çalış Güven Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır
İyiki Nasıl Yazılır

İngilizce Adres Nasıl Yazılır

Eğer Türkiye'deki bir adresi İngilizce yazacaksanız öncelikle şuna dikkat etmek gerekir: söz konusu adresi posta adresi olarak veriyorsanız dağıtımı her halükarda Türk dağıtımcılar/postacılar yapacak demektir. Dolayısıyla sokak yerine "street", cadde yerine "road" yazmak işi zorlaştırmaktan başka işe yaramaz. Şansınız tutar da PTT'nin iyi derece İngilizce bilen bir postacısına denk gelirseniz başka tabii.

Posta yoluyla iletişim için adres verecekseniz Türkiye'deki adresinizi il adına kadar aynen yazıp sadece ülke adını Türkiye yerine Turkey yazmanız gerekir. Aslında o bile şart değildir çünkü Türkiye kelimesinin geçmişte İngilizce resmen kabul edilmişliği bile vardır ve bunu bilmeyenler bile kast edilenin hangi ülke olduğunu bulmakta zorlanmayacaktır. Mektubun yurt dışından Türkiye'ye gelene kadar ilk ihtiyaç duyduğu şey Türkiye adının İngilizcesidir.

Eğer adresinizi posta amacıyla değil konum bilginizi paylaşmak amacıyla veriyorsanız o zaman şu İngilizce karşılıkları kullanabilirsiniz:

Sokak -> Street

Cadde -> Road

Bulvar -> Avenue

Apartman(ı) -> Apartment building

Apartman no. -> Building no.

Kat -> Floor

Daire no. -> Apartment no.

Mahalle -> Neighbourhood

İlçe -> District

İl -> Province

Görüldüğü üzere Türkçede "daire" dediğimiz bağımsız birimlerin her birine İngilizcede 'apartment' denir. Bizim Türkçede 'apartman' dediğimiz binaya ise "apartment building" denir.

Örnek bir adres ve çevirisi şöyledir:

İstanbul ili, Kadiköy ilçesi, Osmanağa mahallesi, Moda caddesi, Tellalzade sokağı, bina no 25, Kat 2, Daire 4

Province of Istanbul, district of Kadıköy, neighbourhood of Osmanağa, Moda road, Tellalzade street, apartment building #25, 2nd floor, Apartment no. 4

Bazı adreslerde mahalle karşılığı olarak 'district' kullanılmaktadır fakat İngilizce konuşulan ülkelerde çoğunlukla district ilçeye, province il'e karşılık gelir. Bu nedenle, neighbourhood kelimesini kullanmak daha sağlıklıdır.

Aliexpress nasıl yazılır

Atatürk Göktürk Alfabesi İle Nasil Yazilir - 𐰀𐱃𐰀𐱅𐰇𐰼𐰚
Hiç de Nasıl Yazılır
Türk Öğün Çalış Güven Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır
İyiki Nasıl Yazılır

Sarf Etmek Ayrı mı Yazılır

- Güç sarf etmek

- Söz sarf etmek

- Para sarf etmek...

Hem Türk Dil Kurumu imla kılavuzuna göre hem Dil Derneği yazım kılavuzuna göre "sarf etmek" fiili ayrı yazılır.

Sarf etmek fiilinde ulama vardır. İlk kelime sessizle bitmekte ve ikinci kelime sesli harfle başlamaktadır. Bu ulama gerçekleştiğinde kelime sar-fet-mek şeklinde 3 hece halinde telaffuz edilmektedir.

Tüm bunlar ses kuralıdır ve yazımı etkilemez; heceleri birleşerek okunsa da "sarf etmek" ayrı yazılır çünkü sarf kelimesi zaten mevcuttur ve sarf etmek fiili sarf'tan türeyen anlamdan öte bir anlama sahip değildir.

Sarf etmek fiilinin basılı eserlerde nasıl kullanıldığına dair bir alıntı:

Cumhuriyet Devri, bunun tahakkuku için muazzam gayretler sarf etti. Fakat, bu gayretler, daha fazla sadece para ile temin edilebilecek, göze görünecek taraflar üzerinde durdu. Bunun, arkasındaki zihniyetin, bugün dikkate alınması, sarahatle 2506 ifade edilmesi zamanı gelmiş, hatta geçmiştir. Bu da, çocuklara ve gençlere A'dan Z'ye kadar totaliter bir zihniyet aşılamak idi!

(Halide Edib Adıvar, Türkiye'de Şark-Garp ve Amerikan Tesirleri)

Atatürk Göktürk Alfabesi İle Nasil Yazilir - 𐰀𐱃𐰀𐱅𐰇𐰼𐰚
Hiç de Nasıl Yazılır
Türk Öğün Çalış Güven Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır
İyiki Nasıl Yazılır

Yönler Nasıl Yazılır

- Norveç'in kuzeyi

- Arjantin'in en güneyi

- Bükreş'in doğusu

- Memphis'in batısı

gibi ifadelerde kuzey, güney, doğu ve batı sadece yön bildirir. O nedenle küçük harfle yazılırlar. Türk Dil Kurumu bu konuda şöyle demektedir:

Düşünce, hayat tarzı, politika vb. anlamlar bildirdiğinde doğu ve batı sözlerinin ilk harfleri büyük yazılır: Batı medeniyeti, Doğu mistisizmi vb.

UYARI: Bu sözler yön bildirdiğinde küçük yazılır: Bursa’nın doğusu, Ankara’nın batısı vb.

(TDK Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler)

Fakat yön bildiren kelimeler bir özel adı oluşturan kelimelerden birisi olursa büyük harfle yazılır.

- Doğu Türkistan

- Batı Ataşehir

- Kuzey Kore

- Güney Afrika

gibi örneklerde görüldüğü üzere ülke adları, coğrafi adlar gibi özel adlarda bu kelimeler büyük harfle yazılır.

Ayrıca TDK'nin belirttiği gibi Amerika-Avrupa kültürünü ifade eden Batı kelimesiyle Asya, Afrika kültürünü ifade eden Doğu kelimesinin ilk harfi büyük yazılır. Kelimelerin bu bağlamda kullanıldığını anlamak için şu teste başvurabilirsiniz: Doğu-Batı kelimesini kullandığınız bağlamda Polonya Batı'ya, Fas ise Doğu'ya mı tekabül ediyor? Eğer öyleyse baş harfini büyük yazabilirsiniz çünkü kültür, hayat tarzı anlamında kullanılmıştır. Coğrafi olarak ise Fas Polonya'nın çok daha batısındadır. Eğer siz de kelimeleri bu coğrafi anlamda kullanıyorsanız küçük harfle yazmanız gerekir.

Yön adlarının kullanıldığı bir örnek metin aşağıdaki alıntıda mevcuttur:

Güney, güney-batı, güney-doğu yönleri; kuzey, kuzey-doğu, kuzey-batı, batı ve doğu yönlerine göre daha sıcaktır. Sıcak bölgelerde ve zamanlarda öncelikle sebzecilik için sıcak yönler seçilmelidir. Burada daha çok turfanda sebze yetiştiriciliği ve sera sebzeciliği başarılı bir şekilde yapılır. Çok sıcak bölgelerde ve zamanlarda ise, kuzey, kuzeybatı, kuzey-doğu yönleri tercih edilmelidir. Yurdumuzda sebze yetiştiriciliği için genellikle güney yönler tercih edilmelidir. Yalnız Akdeniz Bölgesi'nde yaz aylarında kuzey yönleri fazla sıcaklığı düşürmek ve yaz aylarında da domates, biber gibi sebzeleri yetiştirmek için seçilmelidir.

(Vedat Şeniz, Sebzecilik, AÖF Yayınları, s. 80)

Kuzey ve Güney yön adları hakkında ayrıntılı bilgi için aşağıdaki Twitter an'ını okuyabilirsiniz.

Türkçenin Pusulası

Yön adlarının uluslararası (İngilizce) kısaltması kuzey yukarı gelecek şekilde aşağıdaki gibidir:

Saptama Nedir

Saptama, Arapça kökenli 'tesbit' (ya da 'tespit') kelimesine karşılık olarak Atatürk tarafından önerilmiş ve zaman içinde dile yerleşmiş bir kelimedir.

Saptamak. This verb is Cep Kılavuzu's (1935) replacement for tespit etmek 'to establish, confirm'. Whoever devised it was playing the 1930s game of finding what might have been the Turkish etymon of the Arabic word for which a replacement was being sought. There was a suffix - ta-, appearing in the archaic yastamak 'to lean' and yaştamak 'to grow old', superseded since the fifteenth century by yaslamak and yaşlanmak respectively. So, if saptamak had ever existed, its modern equivalent would probably have been saplamak. That, however, exists in present day Turkish with the meaning 'to thrust, pierce'. But your true öztürkçeci has no difficulty in disposing of that kind of objection. Aksan (1976: 48) notes that there is a Kirghiz word saptamak, meaning, among other things, 'to wish, claim'. 'Türkiye Türkçesinde saptamakla yeni bir anlam yüklenmiş, bu da yadırganmamış, tutunmuştur' (In the Turkish of Turkey, saptamak has been given a new meaning, and this has not been considered odd but has caught on).

(Geoffrey Lewis, The Turkish Language Reform: A Catastrophic Success)

Türkçeye "Trajik Başarı" adıyla çevrilen eserinde ünlü Türkolog Geoffrey Lewis "saptamak"ın morfolojik yönden analiz edildiği takdirde Türkiye Türkçesindeki "saplamak" fiilinin arkaik yani eski haliyle söylenişinden başka bir anlama gelmediğini ifade etmektedir.

Tespit, Arapça söylenişiyle tesbit kelimesi ise subut, sabit ve ispat (isbat) ile aynı kökten gelir ve yerinden oynatılmazcasına kesinleştirilmiş, kanıtlanmış hale getirmek anlamına gelir. Kelimenin Arapçadaki sbt (sabt) kökü Türkçede sapta'ya çevrilerek dile kazandırılmıştır.

Günümüzde oturmuş anlamıyla "saptama" kelimesinin 'bir konu hakkında çürütülemeyecek kadar sağlam bir değerlendirme yapmak' anlamına geldiğini söyleyebiliriz.

Göktürkçe Hayır Nasıl Yazılır - 𐰚𐰀𐰖𐰃𐰼

Öncelikle belirtelim ki eski Türkçede "evet" ve "hayır" kelimeleri olmadığı gibi bu anlama gelen bir kelime de yoktur.

Muhtemelen, tıpkı Latincedeki ve benzer antik dillerdeki gibi eski Türkçede de evet-hayır sorularına sorudaki eylemin tekrarıyla cevap veriliyordu:

- Gider misin?

- Giderim (=evet)

- Gider misin?

- Gitmem (=hayır)

Evet ve hayır kelimeleri Türklerin Fars kültürüyle tanışmasından sonra dilimize girmiştir. Ayrıca öz Türkçede H harfiyle başlayan kelime yoktur fakat Göktürkler zamanında Tibet dilinden girmiş olan kelimeler vesilesiyle H'yi karşılayan harf Göktürk alfabesinde mevcuttur.

Hayır kelimesini Göktürkler yazıya dökseydi şöyle yazardı:

Aşağıdaki yazıyı, sadece Orhan alfabesi karakterlerini destekleyen bilgisayarlarda görüntüleyebilirsiniz ve üstünden geçip metin olarak kopyalayabilirsiniz:

𐰚𐰀𐰖𐰃𐰼

Aşağıdaki butona basarak da bilgisayarın hafızasına alabilirsiniz. Sonra istediğiniz yerde Ctrl+V tuşlarına basarak bu ifadeyi yapıştırabilirsiniz.

Mobil telefonda ise metnin belli bir yerine basılı tuttuğunuzda "yapıştır" seçeneği zaten çıkacaktır.

Ctrl+V için boşluk tuşunun üç yanındaki Ctrl tuşuna basılı tutmanız ve aynı anda V'ye basmanız yeterlidir.

𐰚𐰀𐰖𐰃𐰼

Bilgisayarınız yukarıdaki yazıyı görüntüleyemiyorsa aşağıdaki görselden yararlanabilirsiniz:

Son olarak belirtelim ki olumsuz cevap anlamındaki "hayır" kelimesi Arapça "iyilik" anlamına gelen hayır kelimesinden gelir. Bir şeyin reddedilmesinde hayır olduğunu ima etmek için atalarımız bu kelimeyi kullanmıştır. Referandumun herkes için hayırlı sonuçlanmasını dileriz.

Atatürk Göktürk Alfabesi İle Nasil Yazilir - 𐰀𐱃𐰀𐱅𐰇𐰼𐰚
Hiç de Nasıl Yazılır
Türk Öğün Çalış Güven Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır
İyiki Nasıl Yazılır

Naçizane mi Acizane mi?

Her ikisi de doğrudur çünkü "naçizane" başka kelimesidir, "acizane" başka kelimesidir. İkisi de zarftır ama kökleri farklıdır.

Naçiz, değersiz anlamına gelir. Bir kıymet taşımayan, üstünlük taslamayan nesneler ya da kimseler için kullanılır.

- Benden sana naçizane bir tavsiye

- Naçizane bir önerim var

gibi ifadelerde öneride, tavsiyede bulunan kişi bunu üstünlük taslamadan yaptığını söylemek istiyordur.

Ayrıca belirtelim ki "naciz", "nacizane" değil "naçiz", "naçizane" yazmak gerekir. Yani doğrusu Ç harfiyledir.

Aciz ise güçsüz, güç yetiremeyen anlamına gelir.

- Acizane yaşanan bu hayat

ifadesi hayatta güçsüz kalındığını ifade eder.

Yerine göre her ikisi de doğrudur.

Örnek alıntı yapalım:

Boş ‘Laf’, günümüz toplumuna naçizane bir bakış açısıyla, biraz tebessüm ettiren üslupla, tespitleri oturduğum koltuktan yapmış olduğum analizler sonucunda yazdığım bir eleştiri-deneme çalışmasıdır.

(Bünyamin Kayalı, Boş 'Laf')

Papazlar bizim hocalarımızdan çok daha âlim kişiler. Biz kendileriyle acizane felsefe münakaşasına tutulduk. Papaz her taraftan haberdar. Yerin altından üstünden havadis veriyor. Ayrıca Auguste Comte'u, Descartes'ı, Spino- za'yı, Yunanileri, Senek'i filan tekmil ezbere biliyor. Ezberlerine almışlar ki hayret etmemek imkansız. Lakin ne de olsa bunların felsefesi, ister istemez metafiziğe kaçıyor.

(Kemal Tahir, Dutlar Yetişmedi: Bütün öyküler 1, s. 60)