Nasıl Yazılır

Tenefüs Nasıl Yazılır

Ders arası anlamına gelen kelime iki S'yle yani "teneffüs" şeklinde yazılır.

Türk Dil Kurumu da Dil Derneği de kelimeyi bu şekilde yazmaktadır. Tek S'li yazımı savunan hiçbir otorite yoktur.

Teneffüs aslına soluma, nefes alma anlamına gelir. Hala "suni teneffüs" tabirinde bu anlamıyla kullanılmaktadır.

Ders arasında öğrenciler dışarı çıkıp soluklandığı için ders aralarına teneffüs dendiği rivayet edilir.

Örnek kullanım aşağıdadır:

İlkokul birinci sınıfta teneffüslerde gazoz kapağına vurarak başladığımız oyunlar çok geçmeden karşılıklı takım düzmeye başladı.

(Suat Gönülay-‎Ahmet Yılmaz-‎Alp Tamer, Leman)

Atatürk Göktürk Alfabesi İle Nasil Yazilir - 𐰀𐱃𐰀𐱅𐰇𐰼𐰚
Hiç de Nasıl Yazılır
Türk Öğün Çalış Güven Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır
İyiki Nasıl Yazılır

O May Gat Nasıl Yazılır

İngilizcede "Aman tanrım" ya da "Aman Allah'ım!" anlamına gelen cümle "Oh, my god!" şeklinde yazılır.

Almancası da çok benzerdir: "Oh! Mein Gott!" (O, mayn got)

Hıristiyanlar İsa'yı da tanrı seviyesinde gördükleri için şaşkınlıklarını "Jesus!" yani "İsa", "İsa aşkına" şeklinde de ifade ederler. Bu da İngilizcede "Aman tanrım" demekle aynı kapıya çıkar.

Pisuar Nasıl Yazılır

Fransızca 'pissoir' (aynı Türkçedeki gibi okunur) kelimesinden dilimize geçen kelime, hem Türk Dil Kurumu'na ve hem Dil Derneği'ne göre "pisuar" şeklinde yazılır. İki otorite de 'pisuvar' kelimesini doğru bulmamaktadır.

Dil Derneği yazım kılavuzu kelimeye doğrudan "pisuar" maddesinde yer vermiştir. Türk Dil Kurumu ise imla kılavuzunda "pisuar" kelimesine de "pisuvar" kelimesine de yer vermemiştir ama Türkçede Batı Kökenli Kelimeler Sözlüğü'nde "pisuar" maddesi aşağıdaki tanımla birlikte mevcuttur:

Genel tuvaletlerde erkeklerin kullandığı, duvar kenarına yerleştirilmiş sidiklik

Kelimenin kullanıldığı örnek alıntı aşağıdadır:

Hasta olmamak için ilk klozeti veya pisuarı kullanın; Topluma açık tuvaletleri kullandığınızda ilk sıradaki pisuar veya klozeti kullanmayıp daha ileridekine mi yöneliyorsunuz? Cevabınız evet ise, bilin ki yalnız değilsiniz. Bilirkişiler genellikle herkesin daha özgür olmak adına bu davranışa sahip olduğunu teorize ederler. Dolayısı ile bakteri yükü en fazla olan tuvaleti kullanarak hastalanma riskinizi arttırırsınız!

(Haluk Öztekin, Başarıya Hazır mısınız? Başarı, başarıya inananlarındır)

Ne Kadarda Nasıl Yazılır

- Ne kadar da ufalmış bedenin

- Ne kadar da az şükrediyorsunuz

- Ne kadar da zormuş

gibi ifadelerde "kadarda" ifadesi ayrı yazılır.

Zira dahi anlamında de ayrı yazılır. Birleşik yazım doğru değildir.

Türk Dil Kurumu'nun imla kuralları da bu yöndedir.

Aşağıdaki görsel basılı eserlerden örnektir:

Bir başka örnek:

Denize bak Viktorya, ne kadar da mavi, ne kadar da berrak, işte bizim bundan sonraki hayatımız da böyle berrak ve mesut geçecek" demişti Nejat martıların çığlıkları arasında.

(Meltem A. Yönder, Şişman Viktorya)

Atatürk Göktürk Alfabesi İle Nasil Yazilir - 𐰀𐱃𐰀𐱅𐰇𐰼𐰚
Hiç de Nasıl Yazılır
Türk Öğün Çalış Güven Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır
İyiki Nasıl Yazılır

IŞİD mi DEAŞ mı DAEŞ mi DAİŞ mi

Örgütün adı Arapça şöyledir: الدولة الإسلامية في العراق والشام‎

Türkçe okunuşu: Ed-Devletü'l-İslamiye fi'l-Irak ve'ş-Şam

Örgütün kendine verdiği adın bire bir çevirisi Irak ve Şam İslam Devleti'dir.

Şam'dan kasıt Suriye'deki Şam (Dımaşk) şehri değil Suriye topraklarının tamamı, eski adıyla Şam Vilayeti'dir. Ayrıntılı bilgi için aşağıdaki bilgi akışını okuyabilirsiniz:

Ufak bir Suriye-Şam-IŞİD flood'u yapayım.

1- Suriye'ye 1. dünya savaşından önce Suriye denmezdi. Bilad'üş-Şam denirdi pic.twitter.com/d94Bzc2raG
— Burçin Aydoğdu (@BVRAY) 27 Temmuz 2015

İngilizcede örgüt her kaynak tarafından ISIS diye anılmaktadır. Bu "Islamic State of Iraq and Syria" yani Irak ve Suriye İslam Devleti anlamına gelmektedir ve bire bir çeviridir.

Türkçeye ise örgütün adı öncelikle IŞİD yani Irak-Şam İslam Devleti diye çevrilmiştir. Fakat hem Şam'dan kast edilenin Suriye olduğu gözden kaçmaktadır. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan bu nitelikteki bir örgütün adını İslam diniyle birlikte anmak uygun bulmadığı için IŞİD kısaltmasını kullanmanın yanlış olduğunu belirtmiştir. Bkz. ilgili haber. Aynı nedenle birçok haber kaynağı IŞİD kısaltmasını kullanmayı bırakmıştır.

Resmi kaynaklar başta olmak üzere çoğu haber kaynağı DAEŞ kısaltmasına başvurmuştur. Bu kısaltma da örgütün Arapça adının ilk harflerinden oluşan bir kısaltmadır: داعش

İlk harf (د=Dal) Devlet'in D'sidir. İslam kelimesinin ilk harfi elif (ا) olduğu için ikinci harf A gelmektedir. Irak'ın ilk harfi Ayın (ع) harfi olduğu için üçüncü harf E gelmektedir ve son olarak Şam kelimesinin ilk harfi Şın (ش) karşılığı Ş kullanılmaktadır.

Ne var ki Arapça harflerden oluşan kısaltmanın nasıl okunması gerektiği konusunda da fikir ayrılıkları olmuştur. Devlet'in D'si ve Şam'ın Ş'si konusunda mutabık kalındığı halde İslam'ın ilk harfi olan Elif'in ve Irak'ın ilk harfi olan Ayın harfinin Türkçe nasıl Latinize edilmesi gerektiği meselesi çözülememiştir. Zira bunlar üzerlerine gelen işarete göre farklı seslere karşılık gelebilen harflerdir.

Mart 2017 itibarı ile resmi ağızlarda en itibar gören ifade DEAŞ şeklindedir.

Öte yandan DAEŞ kullanımı azalarak sürmektedir. DAİŞ ve DIİŞ gibi kullanımlara alternatif sağ medya başvururken IŞİD kısaltmasını kullanmaya genelde muhalif medya devam etmektedir.

Döğüşmek-Dövüşmek

Döğüşmek ile dövüşmek aynı eylemin iki ayrı söylenişidir.

Türk Dil Kurumu "döğüşmek" kelimesini Derleme Sözlüğü'ne almıştır. Yani yöresel ağızlarda 'döğüşmek' telaffuzunun varlığını resmen kabul etmiştir. Fakat hem TDK imla kılavuzunda hem de Dil Derneği'nin yazım kılavuzunda kabul edilen yazım "dövüşmek" şeklindedir.

Basılı eserlerin de hemen hemen hepsinde 'dövüşmek' yazımı tercih edilmektedir.

Sonu da galiba, hürrıyeti sevmekle, hürriyet uğruna dövüşmek arasındaki başkalığı anlatıyordu.

— Evet... "Seni sevmek başka bir şey hürriyet I Uğruna dövüşmek başka..."

— Sizce hangisi daha önemli bunların? Sevmek mi, dövüşmek mi?

— Bu sorudan hiçbir şey anlamadım. Elbette dövüşmek...

(Kemal Tahir, Yol Ayrımı)

Tabir-i Caizse Ne Demek

Hakkı Devrim bunu şöyle açıklamıştır:

Ebru Drew yazısında «...tabir-i caizse eli eline değmeden» diyor (Vatan, 8 haziran).

«Söylenen söz yerindeyse» anlamına gelen deyimin doğru yazılışı tabir (veya sıfat) caizse'dir.

Eski kelimeleri, özellikle deyimleri kullanmayın demiyorum. Lütfen sözlüğe bakarak kullanın.

Hakkı Devrim'in belirttiği gibi bu eski bir ifadedir ama terkibi tamamen Türkçedir yani "tabir-i" değil "tabiri" yazmak gerekir.

Eğer Osmanlıca (Farsça) terkiple "tabir-i caiz" dersek bu, "caiz tabir" yani izin verilen, uygun bulunan tabir anlamına gelen bir sıfat tamlaması olur.

Fakat "tabiri caizse" derken kullanılan ifade bir sıfat tamlaması değil bir önermedir: "tabiri caiz", "bu şekilde tabir edilmesi caiz..." anlamına gelir. Aksi halde -se eki alamazdı.

Bu tamlamayı "söylemesi ayıp", "konuşması yasak", "görünüşü berbat", "tarifi zor" gibi yapılara benzetebiliriz. Farsça ya da Arapça bir terkip değil gayet sade ve köklü bir Türkçe terkiptir. Kesme işareti kullanmaya gerek yoktur.

Örnek kullanımlar:

İsmail Küçükkılınç. benimsemeyip müstakil aday olarak başarılı olamadığını söylemesi doğru değildir. Tabiri caizse Nureddin Paşa, Halk Fırkası'na karşı söke söke seçimi kazanmıştı.

(Jön Türklük ve Kemalizm Kıskacında İttihatçılık)

Bütün olanların arkasından yeniden seçim zamanı geldiğinde paralel çiftliğin katırları tabiri caizse biz eşeklerin bütün kabahatlerini ortaya döküveren söylentiler çıkarıverdi.

(Bizim Öykülerimiz - 2014)