Nasıl Yazılır

Gözardı Nasıl Yazılır

- Gözardı ettiği

- Gözardı etmeyin

- Gözardı edilmek

Türk Dil Kurumu'nun imla kılavuzunda "gözardı" maddesi yoktur. Bu da birleşik yazılmayacağı anlamına gelir. Nitekim TDK sözlüğünde "göz ardı" maddesi vardır. Yani doğru olan ayrı yazımdır.

Dil Derneği yazım kılavuzu da "göz ardı" sözünü bitişik değil ayrı yazmaktadır. Dolayısıyla otoriteler ayrı yazım konusunda hemfikirdir.

Basılı eserlerin de hepsinde "göz ardı" ayrı yazılmaktadır. Örnek niteliğinde bir görsel aşağıdadır.

Beynimiz - Göz Ardı Edilen Tıbbi Gerçekler

"Göz ardı" ifadesini gözaltı kelimesiyle karıştırmamak gerekir. Polisin nezarete almasına 'gözaltı' denir. Hakkı Devrim bu konuda şöyle demiştir:

.....Keza TDK'nın İmla Kılavuzu'nda da «nezaret» anlamındaki gözaltı'nın bitişik, «göz altı farı» derken ayrı yazılacağı gösterilmiştir (2000 basımı, s. 225). Göz ardı'ndan söz edilmemesi de ayrı yazılacağı anlamına gelir.

_______________________________________________________________

Atatürk Göktürk Alfabesi İle Nasil Yazilir - 𐰀𐱃𐰀𐱅𐰇𐰼𐰚

Hiç de Nasıl Yazılır

Önsöz Kelimesi Nasıl Yazılır

Kun Feyekun Nasıl Yazılır İyiki Nasıl Yazılır

Alzheirmer mı Alzaymır mı Alzaymer mi?

Hastalığı bulan hekimin soyadı Alzheimer'dır. Hastalığa onun adı verilmiştir fakat TDK dahil bir çok otorite bu hastalığın adının alzaymır diye yazılabileceği görüşünde birleşmektedir.

Hakkı Devrim Radikal'deki 4 Nisan 2009 tarihli yazısında şöyle diyor:

Bu hale günümüzde, Alman sinir hastalıkları uzmanı Alois Alzheimer’in adından yola çıkarak, telaffuzu gibi yazarsak ALZAYMER deniyor. Dr. Alzheimer akıl bulanması halini anatomi açısından incelemiş ve dokusal bozulmalardan ileri geldiğini ilkin o belirlemiş.

Prof. Hakan Kaynak’ım var benim. Serdar’ın okul arkadaşı, sevgili çocuklar kadromuzun önemli bir mensubu. Uykuyla, rüyalarla ilgili suallerimin cevabını yalnız ondan alabilirim.

– Siz hekimler ne diyorsunuz bu arızaya, dedim. Alzaymer tipi bunama imiş, bu halin adı.

Şimdi siz bana sorabilirsiniz, nasıl yazılır ve nasıl söylenir bu ad, diye? Almanca imlasını yazdım yukarıda; büyük harflerle de okunuşunu yazdım. Ben alzaymer yazarım. Kişi ve yer adı olarak değil, tıbbî bir terim olarak kullanıyoruz. Verem yerine tüberküloz derken, Fransızcasıyla «tuberculeuse» yazmadığımız gibi, hastalık adına dönüşmüş kâşif-hekim adını da söylendiği gibi yazabiliriz.

Emre Aköz de benzer şekilde 12 Ocak 2014 tarihli yazısında şöyle diyor:

Belli ki aynı tartışmaları yeniden yapacağız. Bakın Türk Dil Kurumu Başkanı Prof. Mustafa Kaçalin, Nuriye Akman'a ne demiş: "Türkçede, 'yaşam' diye bir kelime yok..."

Akman şaşkınlıkla soruyor: "Nasıl yani?

Sözlüğünüzde var ama..." Kaçalin: "Olabilir. Sözlüğe silah zoruyla sokarsanız, 'bunu kullanmayanın işine son veririm' derseniz, tabii ki o kelime kullanılır. Yaşam merkezi diyor, çok acı bir şey..."

Peki, 'yaşam'ın nesi yanlışmış? "Size soruyorum" diyor Kaçalin, "Yaşamaktan yaşam var da, kanamaktan kanam niye yok? Denemekten denem var mı? Yok..."

"Siz hiç kullanmıyor musunuz" sorusuna cevabı: "Hayır. Hiçbir zaman. Alzaymır olurum, o zaman kullanabilirim."

Akman hemen yakalıyor tabii: "Ama bakın alzaymır gibi yabancı bir kelimeyi kullanıyorsunuz.

Yerleşmiş çünkü. Yaşam da yerleşmiş artık, neden kullanmayalım?" Kaçalin bocalamaya başlayıp, sorumluluğun çoğunu başkalarına atıyor: "Alzaymır, unutkanlık hastalığı.

Kullananlar tıpçılar. Bunun yaygınlaştırılması onların ıstırabı olmalı."

.....

Kelimeden kavrama

Bir de şu "alzaymır" meselesi var...

Önce 'alzaymır'ın, unutkanlık hastalığından çok öte bir durum olduğunu belirtelim. Bunamanın en sık rastlanan türü 'alzaymır'.

İkincisi... Bu kelimeyi nasıl yazmalı?

Birlikte düşünelim: "Behçet" hastalığı mı, "behçet" hastalığı mı? Küçük harfle mi, büyük harfle mi?

Hastalık ilk kez Türk doktor Hulusi Behçet tarafından 1937'de tanımlandı.

Dünya tıp literatürüne onun adıyla girdi. İngilizcede, "Behçet's disease" diye büyük harfle yazıyorlar. "Alzaymır" da adını Alman doktor Alois Alzheimer'dan alıyor. O halde bu hastalığın da büyük harfle ve aslına uygun yazılması gerekir.

Ancak ben o fikirde değilim. Özel isim, kavrama dönüşürken ilk harf küçülmeli ve dile uyarlanmalı. Hastalıktan söz ederken "behçet" ve "alzaymır" şeklinde yazalım. Ve tabii fikir akımları da, örneğin, "kemalizm", "marksizm", "hegelcilik" olmalı.

Nitekim Türk Dil Kurumu sözlüğü de bu hastalığın adını "Alzaymır" şeklinde almıştır. Bkz. TDK online sözlük Alzaymır maddesi

Türk Dil Kurumu'nun 1982 öncesi geleneğini sürdüren Dil Derneği de 'alzaymır' kelimesini kabul etmektedir:

Basılı eserlere baktığımızda halen çoğunlukla Alzheimer yazımına başvurulduğu görülmektedir:

Bununla birlikte 'alzaymır" yazımını kabul eden eserler de mevcuttur:

Dolayısıyla 'alzaymır' yazımının da gayet doğru olduğunu ve dilin yapısına uygun olduğu için muhtemelen kolayca yaygınlaşacağını söyleyebiliriz. Alzaymer de önerilmiştir ama resmi otoriteler kelimenin Türkçeleşmiş halinin 'alzaymer' değil 'alzaymır' olduğunu kabul etmiştir. Uygulamada da 'alzaymer' değil alzaymır kabul edilmiştir.

Atatürk Göktürk Alfabesi İle Nasil Yazilir - 𐰀𐱃𐰀𐱅𐰇𐰼𐰚
Hiç de Nasıl Yazılır
Türk Öğün Çalış Güven Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır
İyiki Nasıl Yazılır

Bir Dahakine Nasıl Yazılır

- Bir dahakine artık

- Bir dahakine az koy

- Bir dahakine kralsın

- Kısmet bir dahakine

'Bir sonraki sefere', 'bir sonraki benzer olayda' anlamına gelen 'bir dahakine" ifadesinde ki birleşik yazılır. Ayrı yazılmaz çünkü bağlaç ki değildir. Sıfat türetme ekidir. Tıpkı "bir dahaki sefere" derkenki gibi.

Basılı eserlerde de her zaman bu yazım tercih edilmektedir:

Derick bir dahaki sefere kollarını daha alçakta tutmayı hatırlamalıydı. Bir dahaki sefere mi? Derbyshire'da bir dahaki seferin gerçekleşmesine yetecek bir süre için kalmaya hiç niyeti yoktu.

Şu ilerideki büyük şehir kapısından geçeceğiz az sonra. Seni de uyandırayım dedim.” “Bir dahakine attan düşürmeden uyandırırsan sevinirim.”

Atatürk Göktürk Alfabesi İle Nasil Yazilir - 𐰀𐱃𐰀𐱅𐰇𐰼𐰚
Hiç de Nasıl Yazılır
Türk Öğün Çalış Güven Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır
İyiki Nasıl Yazılır

Bidaha Nasıl Yazılır

- Bir daha söyle

- Bir daha olmaz

- Bir daha yapma

gibi ifadelerdeki söz "bir daha" şeklinde ayrı yazılır. Birleşik yazılmaz. TDK ve Dil Derneği yazım kılavuzlarına göre "birdaha" ya da "bidaha" diye birleşik bir kelime yoktur.

Nitekim basılı eserlerde de "bir daha" kelimesi ayrı kullanılmaktadır.

Kullanım örneği:

Artık yarın okul yoktur, sıra arkadaşımız gelmeyecektir, zil çalmayacaktır içeri girin diye. Öğretmen bir daha bakmayacaktır gözlerine, bir daha yazılıya çalışmayacaktır. Ve bir daha göremeyecektir o kızı. Bir daha eline tebeşir alıp istediği gibi çizemeyecektir tahtayı. Bir daha arkadaşının cebine habersizce kopya kağıtlarını yırtıp koyamayacaktır.

Kaynak: İçimizdeki Kaldırımlar

Atatürk Göktürk Alfabesi İle Nasil Yazilir - 𐰀𐱃𐰀𐱅𐰇𐰼𐰚
Hiç de Nasıl Yazılır
Türk Öğün Çalış Güven Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır
İyiki Nasıl Yazılır

Göktürkçe Oğuz Nasıl Yazılır - 𐰆𐰍𐰕

Orhun abidelerinde "Oğuz" ismi sıkça gezmektedir. Türk adının geçtiği pek çok cümlede Oğuz adı da geçer.

𐱅𐰇𐰼𐰰: 𐰆𐰍𐰕: 𐰋𐰏𐰠𐰼𐰃: 𐰉𐰆𐰑𐰣: 𐰾𐰓: 𐰇𐰕𐰀: 𐱅𐰭𐰼𐰃: 𐰉𐰽𐰢𐰽𐰺: 𐰽𐰺𐰀: 𐰘𐰃𐰼: 𐱅𐰠𐰤𐰢𐰾𐰼𐱅𐰇𐰼𐰰: 𐰉𐰆𐰑𐰣: 𐰠𐰭𐰤: 𐱅𐰇𐰼𐰇𐰭𐰤: 𐰚𐰢: 𐰺𐱃𐱃𐰃:

Tür(ü)k-Oğuz begleri, bodun, eşit: Üze Teñri basmasar asra yir telinmeser Tür(ü)k bodun, ilini, töreni kim artadı

Türk-Oğuz beyleri, boyları, işitin: Üstte Gök çökmese, altta yer delinmese Türk boyu, ilini, töreni kim bozardı

(Bilge Kağan Anıtı'ndan alıntı)

Karakter kodlarını destekleyen bilgisayarlar için şu üç harf Oğuz'un Göktürkçe yazılışıdır: 𐰆𐰍𐰕

Karakter kodlarını desteklemeyen bilgisayarlar için Oğuz adının Göktürkçe yazımının görseli aşağıdadır:

Büskivi Nasıl Yazılır

Fransızca 'biscuit" kelimesinden Türkçeye geçmiş olan bu kelimenin doğru yazımı "bisküvi" şeklindedir.

Türk Dil Kurumu imla kılavuzu püsküüt, pisküüt, büsküüt, pisküvi, püsküvüt gibi alternatif yazımların hepsinin yanlış olduğunu açıkça belirtmektedir.

Dil Derneği imla kılavuzu da 'bisküvi' yazımını doğru kabul etmektedir.

Bu kelimenin Türkçe farklı söylenişlerinin ortak yönü, kelimeyi küçük ünlü uyumuna zorlamaktır. Dilimizdeki küçük ünlü uyumuna göre İ'den sonra Ü gelmez ama Ü'den sonra E gelebilir ve E'den sonra İ gelebilir. Söz konusu dönüşümlerin bu etkiden kaynaklandığı düşünülebilir ancak bisküvi yazımı hala otoritelerce doğru kabul edilen tek yazımdır ve basılı eserlerde de bu yazım kullanılır. Diğer yazımlara ancak çocuk dilini yazı diline doğru aktarmak için başvurulabilir.

Taki Nasıl Yazılır

TDK imla kılavuzunda "taki" maddesi de "ta ki" maddesi de yoktur ama Türk Dil Kurumu'nun Güncel Sözlük'ünde bu kelime "ta ki" şeklinde yazılmıştır.

Dil Derneği'nin imla kılavuzunda da "ta ki" şeklinde ayrı yazım önerilmektedir. Yani ortak kabule göre "ta ki" birleşik değil ayrı yazılır.

Aşağıdaki görsel de bu şekilde kullanım örneği içermektedir:

O da öyleymiş, seni arkadaşı olaraksevmiş, İşte sırf sen arkadaşça bakmayasın, Gözlerin soluksolukyeşillenmesin, Dillerin kuru kuru laflar etmesin diye kaçtım senden onca yıl, Ta ki... Ta ki! tam da karşımda bittiğin bugüne kadar, Ey arkadaşım

Koşarak yanıma gelirken bir köpeğe bir de bana bakıyor, durumun ne olduğunu anladıkça gözleri biraz daha şefkatle doluyordu. Sonunda yanıma ... Hayatımın bir anında bile bunu aksattığımı hatırlamıyordum, ta ki o gelene kadar. Her şeyi mahvetmişti. Onu uyardığım halde hem de. Aptallık bendeydi! Ona inanmıştım, kahretsin, ona güvenmiştim!

Bununla birlikte belirtelim ki bir de Tâki diye insan ismi vardır. Öz ad olan Tâki hiç kuşkusuz birleşik yazılır ve yukarıda anlattığımız "ta ki"den farklı bir anlam taşır.

Takı kelimesi ise bunlardan ayrıdır; birleşik yazılır.

Atatürk Göktürk Alfabesi İle Nasil Yazilir - 𐰀𐱃𐰀𐱅𐰇𐰼𐰚
Hiç de Nasıl Yazılır
Türk Öğün Çalış Güven Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır
İyiki Nasıl Yazılır