Nasıl Yazılır

Ankaralı Nasıl Yazılır

TDK kurallarına göre Ankara özel addır ve kesme işaretiyle ayrılması gerekir ama Ankaralı türemiş bir cins isimdir. O yüzden, kesme işaretiyle ayrılmasına gerek yoktur. Sadece ilk harfi büyük yazılır.

Cins isim haline gelmiş olduğu için, Ankaralı kelimesine gelen ekler de birleşik yazılır. Kesme işaretiyle ayrılmaz. Örneğin: Ankaralılar, Ankaralıymış, Ankaralının, Ankaralıyı, Ankaralıda...

Türk Dil Kurumu'nun bu konuda örnek verdiği cümlenin görseli:

Atatürk Göktürk Alfabesi İle Nasil Yazilir - 𐰀𐱃𐰀𐱅𐰇𐰼𐰚
Hiç de Nasıl Yazılır
Türk Öğün Çalış Güven Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır
İyiki Nasıl Yazılır

Türkçeyi Sözcüğü Nasıl Yazılır

TDK yazım kurallarına göre Türkçe kelimesinden sonra kesme işareti gelmez. Yani "Türkçe'yi" değil "Türkçeyi" şeklinde yazmak gerekir. TDK bu durumu şöyle açıklamaktadır:

Özel adlara getirilen yapım ekleri, çokluk eki ve bunlardan sonra gelen diğer ekler kesmeyle ayrılmaz: Türklük, Türkleşmek, Türkçü, Türkçülük, Türkçe, Müslümanlık, Hristiyanlık, Avrupalı, Avrupalılaşmak, Aydınlı, Konyalı, Bursalı, Ahmetler, Mehmetler, Yakup Kadriler, Türklerin, Türklüğün, Türkleşmekte, Türkçenin, Müslümanlıkta, Hollandalıdan, Hristiyanlıktan, Atatürkçülüğün vb.

Dil Derneği yazım kurallarına göre de, dil adlarına getirilen ekler kesme imiyle ayrılmaz: Almancanın, Bulgarcada, Fransızcaya gibi...

Bu dönüşümü Dil Derneği şöyle özetlemektedir:

Soru: Yardımlarınızı bekliyorum. Bugüne kadar bize öğretilen özel isimlerde yapım eki aldıktan sonra çekim eki gelirse, gelen çekim ekini kesme işareti ile ayırmalıyız. Fakat bazı kelimelere baktığımda bu çok kafamı kurcalıyor. Mesela: "Türkçenin." Ben bu kelimenin yazılışını yıllardır "Türkçe'nin" olarak bilirdim. Fakat sizin sitenizde de "Türkçenin" olarak kullanılmıştır. Bunun nedenini merak ediyorum.

Yanıt: Kesme imi ( ‘ ) özel adlardan sonra gelen ekleri ayırmak için kullanılıyordu. Sonraları önemsenen her sözcükten sonra gelen ekler bu imle ayrılır oldu. Bu nedenle bu imin tutumlu, çok gerektiği durumlarda kullanılması düşünüldü. Zamanla dil adlarından sonra gelen ekleri ayırmada kullanılmadığı görüldü; bu tutumda, daktilo ya da bilgisayarda yazmayı kolaylaştırmanın da bir payı olabilir. (Ayrıntılı bilgi için: YAZIM KILAVUZU, Dil Derneği, 2005, s. 86-89.)

Kaynak: Dil Derneği

Nitekim basılı eserlerde de bu kurala uyulmaktadır. Aşağıdaki görsel bunun bir örneğidir:

Konu hakkında ayrıca bkz. Türkçede Türkçe'de Yazılır mı

___________________

Atatürk Göktürk Alfabesi İle Nasil Yazilir - 𐰀𐱃𐰀𐱅𐰇𐰼𐰚
Hiç de Nasıl Yazılır
Türk Öğün Çalış Güven Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır
İyiki Nasıl Yazılır

Abiciğim Nasıl Yazılır

TDK imla kılavuzuna göre hem ağabey hem de abi yazımının doğru olduğundan bahsetmiştik. Bkz. Abi Nasıl Yazılır

Yumuşatma eki her ikisine de gelebilir. Dil Derneği yazım kılavuzuna göre sadece "ağabeyciğim" doğrudur. Bundan, "abiciğim" yazımının yanlış olduğu sonucu çıksa da basılı eserlerde artık "abiciğim" yazımı yaygınlaşmaktadır.

Aşağıda, basılı eserde "abiciğim" kullanımına dair bir görsel mevcuttur:

Bununla beraber "abicim" yazımı yanlıştır. Yumuşakma ekindeki Ğ'nin sesi belirsiz olsa da tamamen yutulduğu söylenemez. "abici" olsa olsa abisine çok düşkün kimse anlamına gelir. "Abicim" de onun iyelik yani aidiyet eki almış hali olabilirdi. Yani bu kullanım yanlıştır.

Abi Nasıl Yazılır

Büyük erkek kardeşinin "ağabey" diye yazılması gerektiğini Türk Dil Kurumu da Dil Derneği de öteden beri kabul etmektedir ve bu hala geçerlidir.

Bununla birlikte Dil Derneği'inden ayrı olarak TDK artık "abi" yazımını da doğru saymaktadır. Hatta TDK Güncel Sözlük'e "Abi" maddesi eklenmiş ve "Bkz. ağabey" şeklinde açıklama verilmiştir.

Kuşkusuz bunun sebebi dildeki yaygın kullanımın bir otorite olarak TDK tarafından da kabul görmesidir. Yani "ağabey" yazmak da "abi" yazmak da doğrudur. Artık her ikisi de TDK tarafından kabul görmektedir.

"Ağabi", "âbey", "ağbi" gibi ortada kalmış yazılımlar ise hiçbir otorite tarafından doğru sayılmamaktadır. Bunlar ancak şiveyi, konuşma üslubunu yazıya aktarmak kaygılı deformasyonlar olarak kullanılabilir.

Basılı eserlerde de "abi" yazımına artık çokça başvurulmaktadır. Bu durum, entelektüel camiadaki geniş kabulü de gösterir:

Arz Ederim Nasıl Kullanılır

Dilekçenin sonunda "ast" yani düşük rütbeliler "üst"lerine yani yüksek rütbelilere 'arz eder'.

Memurlar arasında her memur yazısını "arz ederim" diye bitirir. Vatandaş da devlet dairesine yazılı başvuru yaptığı zaten dilekçesini 'arz ederim' diye bitirmesi beklenir.

Dilekçe 'rica ederim' diye bitirmek, üslup açısından olumsuz karşılanabilir çünkü "üst", "ast"a rica eder. Yani ne yapacağını söyler. Ast ise üst'e sadece 'arz eder' yani bilgi sunar, bir durum hakkındaki tespitini paylaşır ama ne yapacağını söyleyemez.

Bununla birlikte dilekçeler başvurulan idarenin bir iş yapması istendiği için sunulur. O yüzden 'arz ederim' ifadesinin nasıl kullanıldığı önemlidir.

Bunun kilidi dilekçeyi 'gereğini arz ederim' şeklinde bitirmektir. Yani ast üst'e ne yapacağını söylemiyordur da yapılması gereken bir iş olduğunun bilgisini sunuyordur.

Örneğin bir yere elektrik, su, doğal gaz vs. bağlanmasını isteyen bir kimse başvurusunun sonuna "...doğal gaz bağlanmasının gereğini arz ederim" diye bitirebileceği gibi şöyle de bitirebilir:

"Doğal gazımız yoktur. Bağlanmasına ihtiyacımız vardır.

Arz ederim"

Dilekçeyi yazan, bir vatandaşsa "saygılarımla arz ederim", "saygıyla arz ederim" gibi ifadeler kullanmasına gerek yoktur. Rica yerine "arz" kelimesini kullanması zaten saygı göstergesidir. "Saygıyla arz ederim", "Saygılarımla arz ederim" gibi ifadeler memurlarla amirleri arasındaki yazışmalara özgüdür. Normal dilekçede yeri yoktur.

Daha ayrıntılı bilgi için bkz. Dilekçe Nasıl Yazılır

Ud Nasıl Yazılır

Kelimenin aslı Arapça 'ûd' (اود) şeklindedir fakat hem TDK hem Dil Derneği bu kelimenin Türkçede dönüşüme uğrayarak "ut"a dönüştüğünü kabul etmektedir.

Nitekim TDK Türkçede istisnai haller dışında hiçbir kelimenin sonunda D harfi olamayacağını şöyle açıklamaktadır:

Kökeni Türkçe olan kelimelerin sonunda b, c, d, g ünsüzleri bulunmaz. Ancak anlam farkını belirtmek üzere ad, od, sac gibi birkaç kelimenin yazılışında bu kurala uyulmaz: ad (isim), at (binek hayvanı); od (ateş), ot (bitki); sac (yassı demir), saç (kıl).

Dilimizdeki hac, şad, yâd gibi birkaç örnek dışında, alıntı kelimelerin özgün biçimlerinin sonlarında bulunan yumuşak ünsüzler sertleşir: kitap (kitab), sebep (sebeb); bant (band), bent (bend), cilt (cild), etüt (etüd), metot (metod), standart (standard); ahenk (aheng), hevenk (aveng), renk (reng) vb. Bu gibi alıntılar ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında kelime sonlarındaki sert ünsüzler yumuşar: kitap / kitabı, sebep / sebebi; bant / bandı, bent / bendi, cilt / cildi, etüt / etüdü, metot / metodu, standart / standardı; ahenk / ahengi, hevenk / hevengi, renk / rengi vb.

Bkz. Ünsüzlerin Nitelikleri - TDK

Bununla birlikte aynı kelimeden türemiş olan "udi" kelimesi hem TDK hem Dil Derneği yazım kılavuzuna göre aslına uygun olarak "udi" şeklinde yazılmaktadır.

Flama Nasıl Yazılır

TDK imla kılavuzuna ve Dil Derneği yazım kılavuzuna göre bu kelime "flama" şeklinde I'sız yazılmaktadır.

Bunun sebebi kelimenin İtalyanca "fláma" kelimesinden gelmesidir. Hemen hemen aynı okunur.

Yine TDK kurallarına göre, tren, flama gibi yabancı dilden geçen kelimelerde bu şekilde sessiz harflerin yan yana yazılması mümkündür. Fakat tıraş kelimesinin yazımı için bu kural geçerli değildir. Bkz. Tıraş mı Traş mı

Atatürk Göktürk Alfabesi İle Nasil Yazilir - 𐰀𐱃𐰀𐱅𐰇𐰼𐰚
Hiç de Nasıl Yazılır
Türk Öğün Çalış Güven Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır
İyiki Nasıl Yazılır