Göktürkçe Kağan Nasıl Yazılır - 𐰴𐰍𐰣

Göktürk dilinde Kagan şeklinde teleffuz edilen Kağan (ya da Kaan) ismi 𐰴𐰍𐰣 harfleriyle yazılır. İşletim sistemi Orhun harf sistemini destekliyorsa buradaki metnin üstünden geçip ctrl+C'ye basarak kopyalayabilirsiniz.



Göktürkçe Kağan kelimesinin büyütülmüş görseli aşağıdaki gibidir:

Bazı kaynaklarda bu harfleri ters sırada yazılmış görebilirsiniz. Biz Orhun yazıtlarına sadık kalarak sağdan sola yazdık. Ancak Yenisey gibi bazı yazıtlarda Göktürk harflerinin soldan sağa yazıldığı da görülmektedir.



Göktürk dilinde Kagan kelimesi Kağan, Kaan anlamına geldiği gibi Han anlamına da gelir. Ayrıca o dönemde Hakan diye bir kelime olduğu kuşkuludur. Hakan anlamında da Kagan kelimesinin kullanılması düşünülebilir.







Tengri Biz Menen Nasıl Yazılır
Hiç de Nasıl Yazılır
Adres Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır

Esed Ne Demek Esad Ne Demek

Suriye cumhurbaşkanlarının soyadı olan Esed, Arap harfleriyle أسد diye yazılır ve ARSLAN anlamına gelir.

Esad ise Arapça başka bir isimdir. Arap harfleriyle أسعد şeklinde yazılır. Mutlu, "daha mutlu" anlamına gelir. Esad adına sahip, Arap dünyasında ünlü pek çok şahsiyet vardır.

Dolayısıyla bu iki ismi birbirine karıştırmak, Amr yerine Emir demek gibi, Selim yerine Salim demek gibi bir hatadır. Sadece bilgi yanlışı değil aynı zamanda kişiliğe saygısızlıktır.



Mesele sadece Esed-> Eset dönüşümü ya da Esad -> Esat dönüşümü olsaydı Türkçe telaffuzu tercih etmek makul sayılabilirdi fakat burada ayrı yazılan, apayrı anlamlara gelen ve daha da önemlisi farklı insanların sahip olduğu iki ismi tek isme indirmek gibi bir düşüncesizlik söz konusudur.



Kaldı ki Türk dilindeki büyük ünlü uyumu Esat/Esad değil Eset/Esed telaffuzuna yatkındır. Kelimenin ilk hecesinde ince ünlü varsa sonraki hecede de ince ünlü bulunması beklenir.



Esed'e Esad deme yaklaşımı, iki ayrı adı hakkıyla öğrenmek yerine halihazırda bildiği bir adı öbür başka adın da yerine koyarak kolaycılığa kaçmaktan başka bir şey değildir.



Üstelik Türk dilinin literatüründe Esed vardır. Hz. Ali'nin bir adı da Esedu'l-lah "(Allah'ın Arslanı) diye geçer. Eğer Esadullah denseydi Allah'ın mutlusu gibi çok ilgisiz ve anlamsız bir ad olurdu.



Yıldız falında da arslan burcunun eski adı Esed olarak kullanılmıştır ve hep öyle telaffuz edilmiştir. Esed'in Esad diye yazılmasını savunanların bu literatüre hakim olmadığı ya da görmezden gelmeyi tercih ettiği de gözlemlenmektedir.



Esad ismini, ayrı bir ad olan Esed'i de kapsayacak şekilde kullanmak, çok basit bir dil meselesini saptırarak siyasi polemik çıkarmaya çalışan demagoglardan başka kimsenin savunacağı bir tutum değildir.



Türkiye'de adı Nejat olan biri bile isminin Necat olarak söylenmesinden, Necat olan biri Nejat olarak söylenmesinden rahatsız olurken koskoca Suriye cumhurbaşkanına "başka bir isim" takmak ve bunu siyasi demagoji enstrümanı haline getirmek ülkemiz otoritelerinin seviyesizliğini göstermektedir.







Palmyra antik kentini işgale rağmen terk etmeyen ve 2015 yılında kaybettiğimiz arkeolog Halid Esad'ın soyadı Esad'dır. Suriye cumhurbaşkanının soyadı ise Esed'dir. Bunların ikisi de ayrı ayrı doğrudur çünkü iki ayrı isimdir. İkisini de yerli yerinde yazıp kullanmak gerekir.





Tengri Biz Menen Nasıl Yazılır
Hiç de Nasıl Yazılır
Adres Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır

Osmanlıca Türk Nasıl Yazılır

Türk kelimesi Osmanlıca Te-Re-Kef harfleriyle yazılır: ترك



Resimle göstermek gerekirse aşağıdadki gibidir:

Belirtmek gerekir ki Osmanlıcada, özellikle Arapçada Türk kelimesi böyle yalın/eksik haliyle değil daha çok Türkî şeklinde sıfatlanarak kullanılır. Türklerin konuştuğu dile ve Türk olan insan topluluklarına Türkî denirdi.



Arapçadan geçen ve esasen "Türk" değil "Turk" diye telaffuz edilen bu kelime Osmanlı'nın son zamanlarına kadar yaygın olarak kullanılmış, kabul görmüştür. Bununla birlikte kelimenin U harfiyle değil Ü harfiyle telaffuzuna özen gösteren طورك yazımı da Osmanlı'nın son yıllarında kısmen kabul görmüştür. Resimle göstermek gerekirse:

Bu yazımda kullanılan Tı (ط) harfi Osmanlıcada, kendisinden sonraki vav (و) harfinin Ö ya da Ü şeklinde ince okunması için kullanılan bir harfti.



Eski harfler 1928'te terk edildiği için bu çekişme 1929'da daha tam anlamıyla başlamadan sonra ermiştir. Kanaatimize göre sesleri doğru vermesi bakımından طورك yazımı daha doğruydu ama eğer 1928 öncesi yazımın genel alışkanlıklarını gözeterek atıf yapılacak yukarıdaki ilk yazımı (ترك) tercih etmek daha makuldur.



Aşağıdaki butona basarak bu yazımı bilgisayarın hafızasına alabilirsiniz. Sonra istediğiniz yerde Ctrl+V tuşlarına basarak bu ifadeyi yapıştırabilirsiniz.

Mobil telefonda ise metnin belli bir yerine basılı tuttuğunuzda "yapıştır" seçeneği zaten çıkacaktır.

Ctrl+V için boşluk tuşunun üç yanındaki Ctrl tuşuna basılı tutmanız ve aynı anda V'ye basmanız yeterlidir.

ترك

طورك

Tengri Biz Menen Nasıl Yazılır
Hiç de Nasıl Yazılır
Adres Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır

Doküman mı Döküman mı?

TDK ve Dil Derneği yazım kılavuzları bu konuda hemfikirdir: doğrusu "DOKÜMAN"



Bu kelime Fransızcadan dilimize geçmiştir ve bu şekilde telaffuz edilir. Bu kelimenin Türkçe "döküm" kelimesine benzemesi sadece tesadüftür.



Döküm, tüm unsurların kalem kalem yazılmasıyla oluşan listeye verilen addır yani özel bir belge türüdür.



Doküman ise çok daha genel anlamlı bir kelimedir: belge kelimesinin eşanlamlıdır.



Hatta Belgesel yerine hala Dokümanter film diyenler vardır. O denli özdeştir. İllaki listeleyerek oluşan belge anlamına gelmez.

Tengri Biz Menen Nasıl Yazılır
Hiç de Nasıl Yazılır
Adres Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır

Nebze Göre Şerbet

Doğrusu "Nabza Göre Şerbet"tir. Şerbet, tatlı bir içecektir. Kandaki şeker oranının düşüklüğü gerginliğe, yüksekliği rahatlamaya yol açar. Bu benzetmeyle kast edilen de kişinin karşısındakine söyleyeceği sözleri onu çok kızdırmayacak şekilde, vaziyeti idare edecek kadar az ya da çok vermesidir.



İrem Derici'nin moda olan şarkısı da bu şekildedir "Nabza Göre Şerbet"





_________________________________________











Tengri Biz Menen Nasıl Yazılır
Hiç de Nasıl Yazılır
Adres Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır

Saklanbaç Nasıl Yazılır

Saklanbaç, kelimenin "saklanmak" kökünden geldiğini gösteren bir yazımdır ama TDK ve Dil Derneği'nin kabul gören anlayışına göre zaman içinde dönüşerek saklambaç haline gelmiştir ve "saklambaç" şeklinde de yazılması gerekir.



Bu dönüşümün sebebi Türkçede N harfiyle B harfinin yan yana gelmesi halinde söylenişi zor olduğu için N harfinin M'ye dönüşmesidir. Buna Dudak Ünsüzlerinin Benzeşmesi adı verilir. Çenber -> Çember, Kanbur -> Kambur, Anbar -> Ambar, Cınbız -> Cımbız gibi daha pek çok örneği mevcuttur.



Aynı harf dönüşümü Arapçada da vardır ve İdgam adı verilir.



Hatta İngilizcede bile benzer dönüşüm mevcuttur. Possible'ın tersinin inpossible değil de impossible olmasının sebebi bu ünsüz benzeşmesidir.



Dudak Ünsüzlerinin Benzeşmesi, Türkçenin bir kuralı olmakla birlikte, evrensel bir dil kuralı olduğu söylenebilir. Binbaşı, onbaşı gibi kelimeler ise yeni türetilmiş kelimeler olduğu için henüz biçimlerini korumaktadırlar.

Tengri Biz Menen Nasıl Yazılır
Hiç de Nasıl Yazılır
Adres Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır

Herkesçe mi Herkesce mi - Nasıl Yazılır

Herkes kelimesinin son harfinin Z değil S olması hakkında bkz. Herkes mi Herkez mi



F, S, T, K, Ç, Ş, H ve P harfleriyle biten kelimelere gelen eklerin ilk harfi C, D veya G ünsüzlerinden biriyse ekin başındaki bu ünsüzler sertleşir. Buna göre herkes kelimesine -ce eki geldiğinde -çe'ye dönüşür.



Bu nedenle "herkesçe" yazımı doğrudur. Aynı sebepten ötürü herkesden değil herkesten, herkesde değil herkeste yazmak gerekir.













Tengri Biz Menen Nasıl Yazılır Hiç de Nasıl Yazılır Adres Nasıl YazılırKun Feyekun Nasıl Yazılır