İyelik Ekinin Gereksiz Kullanımı

Hata değildir. Çoğunlukla gayet masum üslup tercihleridir.

Masa başında tespit yapmakla dile şekil verebileceğini zanneden zevatın Türkçeyi budamak için kullandığı tırpanın adıdır.



1- Tamlayanı "kendi" olabilecek iyelik/tamlanan ekleri gereksiz değildir.



Mesela "Konuşan öğrenciye sus demek" ile "Konuşan öğrencisine sus demek" farklı şeylerdir çünkü ikinci örnekte eylemin bir öğretmene ait olduğu bellidir. Aynı şekilde "rakibine çelme takmak" müsabakanın diğer tarafına has bir eylemken "rakibe çelme takmak" onun taraftarlarınca da yapılabilen bir eylemdir. Örnekler çoğaltılabilir. Burada sizli-bizli bir ifade yoktur.



2- Mastar eki olan `-me` ile onun iyelik eki almış hali olan `-mesi` aynı şey değildir. Biri doğru öbürü yanlış değildir.



"Tutmasını biliriz de kemiği yok bunun" ifadesini "tutmayı biliriz de kemiği yok bunun" haline getirdiğinizde belirgin bir anlam kaybı olmaktadır. Fiil artık nesneye yönelmemektedir.



Benzer şekilde:



"Oturmayı kalkmayı bilmek" = fiilleri yapabilmek

"Oturmasını kalkmasını bilmek" = o konuda görgü sahibi olmak.



Eğer yapısı itibariyle `Türkçeye artikel sokmak` gereksizse bu gibi incelikler sayesinde gereksizdir. Bkz. Türkçede Artikel Var mı?



TDK'nnn, ÖSYM'nin ve diğer eğitim kurumlarının işi de dilin orasını burasını budayıp "`Şimdi kuşa benzedin`" diyerek seyrine dalmak değil, dilin tüm kıvrımlarını, inceliklerini tespit edip bu kullanımları bilime ve sanata sunmaktır. (Aah ah)



(Ekşi Sözlük entry #25930867 tarih:2011-10-28 saat:12:33:49)







Kaale Almak mı Kâle Almak mı

Hiçbirşey Nasıl Yazılır?

Kayyum mu Kayyım mı

Birde Nasıl Yazılır

Yapı Taşı - Yapıtaşı

TDK yani Türk Dil Kurumu'na göre yapı taşı ayrı yazılır:

Dil Derneği'ne göre ise yapı taşı birleşik yazılır:

Ana Yazım Kılavuzu ve onun türevi olan Dil Derneği Yazım Kılavuzu editörlerin daha çok tercih ettiği kaynaklar olduğu halde, Google Books'a göre yaygın yazım yaklaşık 2 kat yaygındır. O nedenle TDK'nın önerisine itimat etmek daha güvenlidir.





Kaale Almak mı Kâle Almak mı


Hiçbirşey Nasıl Yazılır?


Kayyum mu Kayyım mı


Birde Nasıl Yazılır
Hoşgeldin Nasıl Yazılır

Subjektif mi Sübjektif mi

TDK'ya göre "subjektif" doğru yazımdır.

Dil Derneği'ne göre ise doğru yazım "sübjektif" şeklindedir.





Google Book's ta "subjektiflik" ile "sübjektiflik" sorgularını ya da "subjektif bir" ile "sübjektif bir" sorgularını mukayese edince görüyoruz ki "sübjektif" yazımı literatürde 2 ila 3 kat daha yaygın. Bunun sebebi de çoğu editörün Ana Yazım Kılavuzu'nu ve onun bir türevi olan Dil Derneği Yazım Kılavuzu'nu esas almasıdır.



Belki de en sağlamı 'öznel' yazmaktır...



Kaale Almak mı Kâle Almak mı


Hiçbirşey Nasıl Yazılır?


Kayyum mu Kayyım mı


Birde Nasıl Yazılır
Hoşgeldin Nasıl Yazılır

Tabiki - Tabikide

Doğal anlamına gelen kelime "tabii"dir yani iki İ'yle yazılır. "Ki" ayrı yazılır. Vurgu işlevi gören "De" de ayrı yazılır.



Dolayısıyla doğru yazım: "Tabii ki de..." şeklindedir. TDK da Dil Derneği de bu yazımı önermektedir.



Tek İ'yle yazılan "tabi" daha çok "tâbi" şeklinde okunmaya açıktır ve dolayısıyla "bağlı" anlamına gelir.



Tabikide yazımı tabii ki de yanlıştır.

Konu hakkında bkz. Tabii mi Tabi mi?



_____________________________



Kaale Almak mı Kâle Almak mı


Hiçbirşey Nasıl Yazılır?


Kayyum mu Kayyım mı


Birde Nasıl Yazılır
Hoşgeldin Nasıl Yazılır

Akşamüstü - Akşamüzeri

Akşamüstü ve Akşamüzeri kelimeleri TDK'ya göre bitişik yazılır.

TDK burada üst ve üzeri nitelemelerinin mecaz oluşturduğu için kalıplaşma teşkil ettiği kanaatindedir:

Dil Derneği de aynı yazımı önermektedir:

Dolayısıyla otoritelerin bu yazım konusunda mutabık olduğunu söyleyebiliriz.





Kaale Almak mı Kâle Almak mı


Hiçbirşey Nasıl Yazılır?


Kayyum mu Kayyım mı


Birde Nasıl Yazılır
Hoşgeldin Nasıl Yazılır

Mutabığız mı Mutabıkız mı?

Mutabık kelimesinin aslı Arapçadır ve Kaf'la yazılır: مطابق



Arapça Kaf'le biten kelimelerin Türkçe ek alsa bile yumuşamayacağı kabul edilir: hukuk->hukuku, mutabık->mutabıkız gibi.



Her ne kadar gündelik telaffuzda bunların yumuşatarak söylendiğini duysak da eskiden beri kabul edilen görüş bunların yumuşamaması, kelimenin sonuna ek gelse de "mutabıkız" şeklinde yazılması yönündedir.



TDK mutabık kelimesini imla kılavuzu kapsamına almamıştır ama Dil Derneği bu kelimeyi tanımaktadır ve K'nın yumuşamayacağını da belirtmektedir.

Kaale Almak mı Kâle Almak mı


Hiçbirşey Nasıl Yazılır?


Kayyum mu Kayyım mı


Birde Nasıl Yazılır
Hoşgeldin Nasıl Yazılır

Muhattap mı Muhattab mı Muhatab mı Muhatap mı?

Muhatap, "hitap edilen kişi" anlamına gelir ve tek T ile yazılır: "Muhatap"

Arapça telaffuzda t'nin üzerinde vurgu olması yanıltabilir; kelimenin Arapça aslında de şedde yoktur yani tek T'lidir: مخاطب



Bununla birlikte Arapça aslında kelimenin son harfi B'dir: 'muhatab'. Türkçede ise normalde son harf P ile yazılır ve söylenir ama yanına sert olmayan bir ek geldiğinde yumuşar: muhatabı, muhataba gibi...





Kaale Almak mı Kâle Almak mı


Hiçbirşey Nasıl Yazılır?


Kayyum mu Kayyım mı


Birde Nasıl Yazılır
Hoşgeldin Nasıl Yazılır