Kar Topu mu Kartopu mu?

TDK'nın 1985'ten önceki kurallarına göre ve Dil Derneği yazım kılavuzuna göre kartopu birleşik yazılır.



TDK'nın imla kılavuzuna göre ise kartopu ayrı yazılır.



TDK sözlüğün birleşik yazılan kartopu, karın top haline getirilmiş hali değil bir bitki adıdır.

Bununla birlikte yayımlanan popüler eserlerin çoğunluğunda (bkz. books.google.com) ve hatta Açıköğretim Fakültesi'nin yayımladığı eserlerde bu kelime birleşik yazılmaktadır. Zira kartopu kar ile oluşmuş her hangi bir top değil, bir oyun-eğlence adı ve o oyun-eğlence içinde şekillendirilen kara verilen addır.

Göktürkçe Türk Yazısı - 𐰚𐰼𐰇𐱅 - 𐰰𐰼𐰇𐱅
Hoşgeldin Nasıl Yazılır?
Herkez mi Herkes mi
TDK İmla Kılavuzu - 1985

Tirbüşon Nasıl Yazılır

TDK imla kılavuzuna göre kelimenin doğru yazımı TİRBUŞON şeklindedir. Kelimenin Fransızca kaynağı olan "tire-bouchon" da bu yazımı doğrulamaktadır.

Göktürkçe Türk Yazısı - 𐰚𐰼𐰇𐱅 - 𐰰𐰼𐰇𐱅
Hoşgeldin Nasıl Yazılır?
Herkez mi Herkes mi
TDK İmla Kılavuzu - 1985

Roma Rakamında 50 Nasıl Yazılır

Romen rakamıyla 50 sayısı L harfiyle gösterilir.



40=XL, 50=L, 60=LX...

Göktürkçe Türk Yazısı - 𐰚𐰼𐰇𐱅 - 𐰰𐰼𐰇𐱅
Hoşgeldin Nasıl Yazılır?
Herkez mi Herkes mi
TDK İmla Kılavuzu - 1985

Kettle Nasıl Yazılır

Su ısıtmaya yarayan alet İngilizcede "kettle" diye yazılıp "ketıl" okunur.



Aslında tencere, tava, kazan, ibrik gibi kapların genel adıdır ama Türkçede su ısıtıcı için kullanılır. TDK ve Dil Derneği yazım kılavuzlarına ve sözlüklerine henüz girmemiş olmakla birlikte Türk edebiyatında "ketıl" şeklinde kullanıldığı görülmektedir.

Basılı eserlerdeki kullanım yaygınlaştıkça TDK ve Dil Derneği gibi başvuru kaynaklarına girme ihtimali de yükselecektir. Bu aletin Türkçe karşılığı olan "su ısıtıcı"yı kullanmak, bu tür ikilemlerden kaçmakta işe yarayabilir.

Göktürkçe Türk Yazısı - 𐰚𐰼𐰇𐱅 - 𐰰𐰼𐰇𐱅
Hoşgeldin Nasıl Yazılır?
Herkez mi Herkes mi
TDK İmla Kılavuzu - 1985

Sağolsun Nasıl Yazılır

TDK imla kurallarına göre, minnet bildiren "sağ olsun" ifadesi ayrı yazılır çünkü bir kişinin sağlam, sağlıklı olmasına dair bir temennidir.



Türkçenin özünde birisine duyulan şükran onun sağ, sağlıklı olmasını dileyerek ifade edilir. "Sağlığına duacıyız" derkenki gibi.

Göktürkçe Türk Yazısı - 𐰚𐰼𐰇𐱅 - 𐰰𐰼𐰇𐱅
Hoşgeldin Nasıl Yazılır?
Herkez mi Herkes mi
TDK İmla Kılavuzu - 1985

İlizyon Nasıl Yazılır

TDK'ya göre yanılsama anlamına gelen bu kelimenin doğru yazımı "İLLÜZYON" şeklindedir.

Dil Derneği yazım kılavuzu da "illüzyon" yazımını önermektedir.



Türkçedeki küçük ünlü uyumu gereği İ'den sonraki sessli harfin İ ya da E olması gerekir ama illüzyon kelimesi Türkçeye Fransızcadan geçmiş yabancı kökenli bir kelime olduğu için bu kurala uymamaktadır.



BU kelime yerine Türkçe karşılığı olan "yanılsama"yı kullanmak, bu türden tereddütleri giderecektir.

Göktürkçe Türk Yazısı - 𐰚𐰼𐰇𐱅 - 𐰰𐰼𐰇𐱅
Hoşgeldin Nasıl Yazılır?
Herkez mi Herkes mi
TDK İmla Kılavuzu - 1985

Pekte mi Pek De Mi

- Pek de güzelmiş maşallah.

- Pek de düşünmüyorum.

- Pek de vefalı değil...



TDK kurallarına göre doğru kullanım yukarıdaki gibidir çünkü burada de ayrı yazılır. Yumuşamamasının sebebi de budur.



Ayrıntılı bilgi için bkz. Dahi Anlamındaki De, Te Olur mu?





Göktürkçe Türk Yazısı - 𐰚𐰼𐰇𐱅 - 𐰰𐰼𐰇𐱅
Hoşgeldin Nasıl Yazılır?
Herkez mi Herkes mi
TDK İmla Kılavuzu - 1985

Anfi mi Amfi mi

TDK ve Dil Derneği yazım kılavuzlarına göre kelimenin doğru yazılışı amfi'dir. Nitekim Batı dillerinde "Amphi" şeklinde yazılmakta ve 'amfi' diye okunmaktadır.

Göktürkçe Türk Yazısı - 𐰚𐰼𐰇𐱅 - 𐰰𐰼𐰇𐱅


Hoşgeldin Nasıl Yazılır?


Herkez mi Herkes mi


TDK İmla Kılavuzu - 1985

Hiçbirzaman Nasıl Yazılır

Hiçbir zaman'ın tamamı birleşik yazılmaz. "Hiçbir" kısmı birleşik yazılır. Bkz. Hiçbirşey Nasıl Yazılır



Son kelime ise ayrı yazılır: "Hiçbir zaman"



Sloganlaştırmak gerekirse:



Türkçede hiçbir şey birleşik yazılmaz. Her şey ayrı yazılır. Her zaman ayrı yazılır. Hiçbir zaman birleşik yazılmaz.



_____________________





Göktürkçe Türk Yazısı - 𐰚𐰼𐰇𐱅 - 𐰰𐰼𐰇𐱅
Hoşgeldin Nasıl Yazılır?
Herkez mi Herkes mi
TDK İmla Kılavuzu - 1985

Her Zaman Ayrı Mı Yazılır

TDK ve Dil Derneği yazım kılavuzlarında "herzaman" diye bir madde yoktur. Sözlüklerde de yoktur. "Her Zaman" sıfat tamlaması zaten tüm zamanları ifade eder; özel bir anlam ortaya çıkmadığı için birleşik yazılmasına gerek yoktur.



Şöyle de denebilir: Türkçede hiçbir şey birleşik yazılmaz. Her şey ayrı yazılır. Her zaman ayrı yazılır. Hiçbir zaman birleşik yazılmaz.



_________________________





Göktürkçe Türk Yazısı - 𐰚𐰼𐰇𐱅 - 𐰰𐰼𐰇𐱅
Hoşgeldin Nasıl Yazılır?
Herkez mi Herkes mi
TDK İmla Kılavuzu - 1985

Haftasonu Ayrı mı Yazılır

TDK ve Dil Derneği haftanın son günlerine "Hafta Sonu" deneceği konusunda hemfikirdir. Birleşik yazım yazım kılavuzlarında kabul görmemektedir. Uygulamada da birleşik yazım, ayrı yazımdan daha azdır. Ayrı yazmak daha doğrudur.

Nitekim "hafta-içi" de ayrı yazılır. Bkz. Haftaiçi Nasıl Yazılır



____________________



Göktürkçe Türk Yazısı - 𐰚𐰼𐰇𐱅 - 𐰰𐰼𐰇𐱅
Hoşgeldin Nasıl Yazılır?
Herkez mi Herkes mi
TDK İmla Kılavuzu - 1985

İyi Ki Doğdun Ayrı Mı Yazılır

"İyi Ki Doğdun" ayrı yazılır çünkü TDK yazım kurallarına göre "ki" bir ek değil ayrı bir kelime olarak yazılır.



Ayrıntılı bilgi için bkz. İyiki Nasıl Yazılır





_________________________________





Göktürkçe Türk Yazısı - 𐰚𐰼𐰇𐱅 - 𐰰𐰼𐰇𐱅
Hoşgeldin Nasıl Yazılır?
Herkez mi Herkes mi
TDK İmla Kılavuzu - 1985

Önyargı Nasıl Yazılır

TDK imla kılavuzunda birleşik yazılan "önyargı" maddesi olmamakla birlikte TDK'nın 2 ayrı teknik terim sözlüğünde önyargı maddesi mevcuttur ve sözlüklerde kelime birleşik yazılmaktadır.

Ayrıca Dil Derneği yazım kılavuzu "önyargı" kelimesinin birleşik yazılmasını önermektedir. Bu husus 1980'den sonra iki otorite arasında tartışma konusu olmuşsa da söz konusu terim resmi devlet yayınlarında dahi birleşik yazılmaya devam etmektedir.



Velhasıl, ilk tahlile kanıp önyargı'nın ön yargı diye yazılması gerektiğine inanmak bizatihi önyargılı bir yaklaşımdır.



__________________________________





Göktürkçe Türk Yazısı - 𐰚𐰼𐰇𐱅 - 𐰰𐰼𐰇𐱅
Hoşgeldin Nasıl Yazılır?
Herkez mi Herkes mi
TDK İmla Kılavuzu - 1985

Eşorfman Nasıl Yazılır

Spor giysisine EŞOFMAN denir. Eşorfman, eşortman, aşortman gibi kullanımlar hatalıdır. TDK bu konuda yanlışları da göstererek uyarıda bulunmaktadır.

Dil Derneği yazım kılavuzunda da doğru yazım eşofman şeklinde gösterilmektedir.

Göktürkçe Türk Yazısı - 𐰚𐰼𐰇𐱅 - 𐰰𐰼𐰇𐱅
Hoşgeldin Nasıl Yazılır?
Herkez mi Herkes mi
TDK İmla Kılavuzu - 1985

Entelektüel Nasıl Yazılır

Entelektüel tek L ile yazılır çünkü Fransızca telaffuzu Türkçeye 1980'lerden önce o şekilde geçmiştir. Nitekim TDK ve Dil Derneği yazım kılavuzlarında da kelimenin tek L harfiyle yazıldığı kabul edilmektedir.

Çift L harfli yazım 1980'lerden sonra İngilizce'nin etkisiyle "intellectual" telaffuzundan kaynaklanmaktadır. Henüz Türkçe yazımın değişmesini gerektirecek kadar yaygınlaşmadığı kabul edilmektedir.



________________________



Göktürkçe Türk Yazısı - 𐰚𐰼𐰇𐱅 - 𐰰𐰼𐰇𐱅
Hoşgeldin Nasıl Yazılır?
Herkez mi Herkes mi
TDK İmla Kılavuzu - 1985

Ayçiçeği Nasıl Yazılır

TDK imla kılavuzuna ve Dil Derneği'ne göre ayçiçeği birleşik yazılır. Gün Çiçeği, Günebakan ve Gündöndü de denir.

Göktürkçe Türk Yazısı - 𐰚𐰼𐰇𐱅 - 𐰰𐰼𐰇𐱅
Hoşgeldin Nasıl Yazılır?
Herkez mi Herkes mi
TDK İmla Kılavuzu - 1985

Anavatan Nasıl Yazılır

TDK imla kılavuzunda "anavatan" maddesi olmasa da TDK'nın Uluslararası İlişkiler Terimleri Sözlüğü'nde bu terim vardır ve birleşik yazılmaktadır.



Nitekim Dil Derneği yazım kılavuzunda da anavatan kelimesi birleşik yazılmaktadır.



Geçmişin ünlü Anavatan Partisi'nde de Anavatan kelimesi birleşik yazılıyordu.

Göktürkçe Türk Yazısı - 𐰚𐰼𐰇𐱅 - 𐰰𐰼𐰇𐱅
Hoşgeldin Nasıl Yazılır?
Herkez mi Herkes mi
TDK İmla Kılavuzu - 1985

Tali Nasıl Yazılır

İkincil anlamına gelen TALİ kelimesi şapkayla yazılabilir çünkü A uzun okunur. TDK şapka işaretini Batı dillerinden Türkçeye geçen kelimelerde kaldırmıştır. Tâli kelimesinin kökü Arapçadır.



Bununla birlikte A'nın kısa okunduğu "tali" diye ayrı bile kelime yoktur. Şapkasız yazılsa da bir karışıklığa yol açmaz. Bu nedenle şapkasız yazılabileceğini savunan otoriteler vardır. Nitekim TDK Türkçe Sözlük'te de şapkasız olarak yer almaktadır.



Taali, Tağli gibi yazımlar yanlıştır.



___________________



Göktürkçe Türk Yazısı - 𐰚𐰼𐰇𐱅 - 𐰰𐰼𐰇𐱅
Hoşgeldin Nasıl Yazılır?
Herkez mi Herkes mi
TDK İmla Kılavuzu - 1985

Hacca Nasıl Yazılır

Hac kelimesi yalın haldeyken tek C harfiyle yazılır ama hacca, haccı, haccın örneklerindeki gibi ek geldiğinde iki C harfiyle yazılır.



Bunun sebebi hac kelimesinin Arapça aslının (حج) şeddeli yazılması yani iki C'li olmasıdır.



Velhasıl, "haca" yazmaya gerek yoktur. "Hacca" yazmak ve o şekilde söylemek doğrusudur.

Göktürkçe Türk Yazısı - 𐰚𐰼𐰇𐱅 - 𐰰𐰼𐰇𐱅
Hoşgeldin Nasıl Yazılır?
Herkez mi Herkes mi
TDK İmla Kılavuzu - 1985

Ceday

Star Wars'ta "ceday" okunan İngilizce kelime "JEDI" diye yazılır. Jedi kelimesi filmin yapımcıları tarafından uydurulmuştur. İlham kaynağı konusunda çeşitli rivayetler vardır



Birincisi, eski Hint-İran dillerinde büyücüyü ifade eden Cadu/Cazu kelimesidir; ki bu kelime Türkçeye de "cadı" şeklinde geçmiştir.



Bir diğer rivayet, samurayların hayatını konu alan filmlere verilen "Jidaigeku" kelimesidir.



Ayrıca Barsoom dizisinde geçen Jek ve Jeddak kelimelerinin de etkisi olabilir çünkü Yıldız Savaşları'nın yapımcısı George Lucas bu diziyi de filme uyarlayan kişidir.

Göktürkçe Türk Yazısı - 𐰚𐰼𐰇𐱅 - 𐰰𐰼𐰇𐱅
Hoşgeldin Nasıl Yazılır?
Herkez mi Herkes mi
TDK İmla Kılavuzu - 1985