De Da Yazımı

Üç çeşit -de/da vardır. Bunların biri sözcüğe bitişik yazılır. Diğerleri ayrı yazılır.

1. Bulunma durumunu ifade eden -de/da:

Evdeyim, Nerede, Kimlerde, Kitapta, aklımda, gözünüzde, çantasında... Bu örneklerin hepsinde bir içinde ya da etrafında bulunma durumu ifade edilmektedir. Buna ismin -de hali ya da adın -de durumu denir. Bunlar bitişik yazılır ve sert ünsüz benzeşmesinden etkilenirler:

İçeride

Maçta

Mahzende

savaşta

2. Dahi anlamına gelen de/da ayrı yazılır. Bu tür yapıları anlamak için de/da yerine dahi sözcüğünü getirmek önerilir:

Ben de özledim. (Ben dahi özledim)

Alevli meyve tabağı da ister misin paşam? (Alevli meyve tabağı dahi ister misin paşam)

Sen de başını alıp gitme. (Sen dahi başını alıp gitme)

Dahi anlamında de'ler ünlü uyumundan etkilenir: ince ünlüyle biten sözcüğün ardından gelince "de", kalın üncüyle biten sözcüğün ardından gelince "da" şeklini alır.

Ama sert ünsüz yumuşamasından etkilenmezler:

"Gidip de görmediğimiz" yazımı doğrudur.

"Gidip te görmediğimiz" yazımı yanlıştır.

"Konuş da dinleyelim" yazımı doğrudur.

"Konuş ta dinleyelim" yazımı yanlıştır.

3. Bağlaç olan de/da ayrı yazılır. Bunların ayırt edici özelliği iki cümleyi birbirine bağlamalarıdır. Yani bağlaç olan de/da'yı silip yerine nokta konsa ortaya iki ayrı cümle çıkar:

Petrol vardı da biz mi içtik?

Sen sordun da ben mi söylemedim?

Ne iyi ettin de geldin

Bağlaç olan de/da, tıpkı dahi anlamındaki de/da gibi ayrı yazılır, ünlü uyumu kuralına uyar ama ünsüz benzeşmesi kuralına tâbi olmaz.

Not: "dahi anlamına gelen de" derkenki dahi'nin a'sı kısa okunur. Eğer uzun okunursa deha sahibi insan anlamına gelen dâhi sözcüğüyle karışır.

Tik İşareti Kopyala
Üslü Sayı Yazma
Kaale Almak mı Kâle Almak mı
Allah Arapça Yazılışı
Klavyede Şapkalı A Yapmak

Bu sitede salt TDK imla kılavuzu esas alınmamıştır. Zira TDK, 1985'ten sonra yayınevlerin başvuru kaynağı olma özelliğini kaybetmiştir. 1980 öncesi TDK üyelerinin eseri olan Ana Yazım Kılavuzu ve Dil Derneği Yazım Kılavuzu, yayıncıların tamamına yakının temel başvuru kaynağı olmuştur.

De ve Ki bağlacının yazımı

TDK kurallarına göre De ve Ki bağlaçları ayrı yazılır.



- Duydum ki unutmuşsun gözlerimin rengini

- Çizmedin ki kesesin

- Konuş ki göreyim seni

- Bil ki seni düşünüyorum



- Petrol vardı da biz mi içtik?

- Urfa'da Oxford vardı da biz gitmedik mi?

- Oku da adam ol

- Çalış da para kazan



Bu bağlaçları ayırt etmenin en kolay yolu onları yok saymaktır. Çünkü bağlaç, iki cümleyi bağlayarak tek cümle haline getirir. Bağlacın olduğu yerde nokta olduğu farz ettiğimiz takdirde iki kurallı cümle oluyorsa oradaki de ya da ki bağlaç işlevi görüyor demektir.



Aksi halde -de ismin -de hali ya da dahi anlamındaki de olabilir.

Ki de ilgi eki -ki olabilir. Dikkat etmek gerekir.





Sağol Nasıl Yazılır
Üslü Sayı Yazma
Kaale Almak mı Kâle Almak mı
Allah Arapça Yazılışı
Klavyede Şapkalı A Yapmak







Bu sitede salt TDK imla kılavuzu esas alınmamıştır. Zira TDK, 1985'ten sonra yayınevlerin başvuru kaynağı olma özelliğini kaybetmiştir. 1980 öncesi TDK üyelerinin eseri olan Ana Yazım Kılavuzu ve Dil Derneği Yazım Kılavuzu, yayıncıların tamamına yakınının temel başvuru kaynağı olmuştur.