Izdırap Mı Istırap Mı?
Dil derneği'ne göre ızdırap kelimesinin doğru yazımı "ıstırap" şeklinde, TDK'ya göre ise "ızdırap" şeklindedir ve bize göre doğrusu TDK'nınkidir.
Google taramalarına göre de "ızdırap" yazımı hemen hemen her bağlamda iki kat yaygındır.
Buna rağmen "ıstırap" yazımını önermelerinin sebebi ne olabilir diye merak ediyorum. Üşenmiyorum, kökene iniyorum:
Bu kelimenin Türkçeye Arapçadan geçtiği konusunda da tüm kaynaklar hemfikir.
Kelimenin Arapçası şöyle:
اضطراب
Romanizasyon harfleriyle "iżțırāb" şeklinde.
(Z'nin üstünde ve T'nin altında nokta var. A'nın üstünde de düz çizgi var. Hani şu bazen şapkayla gösterilen uzun okuma işareti yani)
Yani bu Arapça bir özel isim olsaydı ya da Arapçadan alıntılanan bir cümlede yer alsaydı iztırab diye yazacaktık. Dolayısıyla kelimeyi Arapçadan alıntıladığımızı farz etseydik bile "ıstırap" diye bir yazım çıkmazdı. Ki zaten öyle değil.
Son bir şans verip deformasyon paylarına bakalım.
Kelimenin kökü dat-re-be yani zerebe fiili. Türkçeye darbe, darbetmek, darphane ve sair kelimelerle geçen fiil.
Dat harfi Türkçede büyük çoğunlukla z harfiyle, darbe gibi birkaç istisnada da d harfiyle yazılır ama s (ıstırap'ın s'si) harfiyle yazıldığı hiçbir örnek bulamadım.
Velhasıl, kelimenin 2. harfi Arapçada da romanizasyonda da yaygın Türkçede de z'dir. Bilemedin d'dir. Ama bu harfin "s" olmasının makul hiçbir açıklaması yok.
Üçüncü harf olan t'nin Türkçede d olmasına gelirsek:
Tı harfi aslen Türkçedeki t'ye yakın olsa da Türkçede d'ye de çok yakındır. O kadar ki: ada, davlumbaz, dokuz, donmak, dul, durmak gibi pek çok Türkçe kelimedeki d sesi Osmanlıcada tı harfiyle gösterilirdi.
Büyük ünlü uyumunu ve kelimenin sonuna -b harfi gelmemesi kuralını da düşünürsek Arapça iztırab kelimesinin Türkçe ızdırap diye yazılmasının ve okunmasının ne kadar normal ve gerekli olduğu anlaşılır.
Buradan yetkililere sesleniyorum:
Hadi TDK'yı saymıyorsunuz (Olabilir. yeri gelince biz de saymıyoruz, pek çok yayıncı da saymıyor)
Hadi şuracıkta yazdıklarımı da umursamıyorsunuz.
E diyelim Google'da bakmaya üşeniyorsunuz ya da yaygın kullanıma da önem vermiyorsunuz.
Peki "aşkın ızdırabını" çekenlerin kendilerini ifade etme haklarına nasıl kıyıyorsunuz? Ağza oturtamadıktan sonra o aşkın "ızdırab"ını çekmenin ne anlamı kaldı? Ona kıymayın bari.
Doğrusu "IZDIRAP"tır.
ıstırab mı ızdırap mı??
Tıraş mı Traş mı?
Anadolumuz Nasıl Yazılır??
Vaat Etmek mi Vâdetmek mi?
Herşey Nasıl Yazılır?
Dil derneği'ne göre ızdırap kelimesinin doğru yazımı "ıstırap" şeklinde, TDK'ya göre ise "ızdırap" şeklindedir ve bize göre doğrusu TDK'nınkidir.
Google taramalarına göre de "ızdırap" yazımı hemen hemen her bağlamda iki kat yaygındır.
Buna rağmen "ıstırap" yazımını önermelerinin sebebi ne olabilir diye merak ediyorum. Üşenmiyorum, kökene iniyorum:
Bu kelimenin Türkçeye Arapçadan geçtiği konusunda da tüm kaynaklar hemfikir.
Kelimenin Arapçası şöyle:
اضطراب
Romanizasyon harfleriyle "iżțırāb" şeklinde.
(Z'nin üstünde ve T'nin altında nokta var. A'nın üstünde de düz çizgi var. Hani şu bazen şapkayla gösterilen uzun okuma işareti yani)
Yani bu Arapça bir özel isim olsaydı ya da Arapçadan alıntılanan bir cümlede yer alsaydı iztırab diye yazacaktık. Dolayısıyla kelimeyi Arapçadan alıntıladığımızı farz etseydik bile "ıstırap" diye bir yazım çıkmazdı. Ki zaten öyle değil.
Son bir şans verip deformasyon paylarına bakalım.
Kelimenin kökü dat-re-be yani zerebe fiili. Türkçeye darbe, darbetmek, darphane ve sair kelimelerle geçen fiil.
Dat harfi Türkçede büyük çoğunlukla z harfiyle, darbe gibi birkaç istisnada da d harfiyle yazılır ama s (ıstırap'ın s'si) harfiyle yazıldığı hiçbir örnek bulamadım.
Velhasıl, kelimenin 2. harfi Arapçada da romanizasyonda da yaygın Türkçede de z'dir. Bilemedin d'dir. Ama bu harfin "s" olmasının makul hiçbir açıklaması yok.
Üçüncü harf olan t'nin Türkçede d olmasına gelirsek:
Tı harfi aslen Türkçedeki t'ye yakın olsa da Türkçede d'ye de çok yakındır. O kadar ki: ada, davlumbaz, dokuz, donmak, dul, durmak gibi pek çok Türkçe kelimedeki d sesi Osmanlıcada tı harfiyle gösterilirdi.
Büyük ünlü uyumunu ve kelimenin sonuna -b harfi gelmemesi kuralını da düşünürsek Arapça iztırab kelimesinin Türkçe ızdırap diye yazılmasının ve okunmasının ne kadar normal ve gerekli olduğu anlaşılır.
Buradan yetkililere sesleniyorum:
Hadi TDK'yı saymıyorsunuz (Olabilir. yeri gelince biz de saymıyoruz, pek çok yayıncı da saymıyor)
Hadi şuracıkta yazdıklarımı da umursamıyorsunuz.
E diyelim Google'da bakmaya üşeniyorsunuz ya da yaygın kullanıma da önem vermiyorsunuz.
Peki "aşkın ızdırabını" çekenlerin kendilerini ifade etme haklarına nasıl kıyıyorsunuz? Ağza oturtamadıktan sonra o aşkın "ızdırab"ını çekmenin ne anlamı kaldı? Ona kıymayın bari.
Doğrusu "IZDIRAP"tır.
ıstırab mı ızdırap mı??
Tıraş mı Traş mı?
Anadolumuz Nasıl Yazılır??
Vaat Etmek mi Vâdetmek mi?
Herşey Nasıl Yazılır?
