Nasıl Yazılır: Tabir-i Caizse Ne Demek

Hakkı Devrim bunu şöyle açıklamıştır:

Ebru Drew yazısında «...tabir-i caizse eli eline değmeden» diyor (Vatan, 8 haziran).

«Söylenen söz yerindeyse» anlamına gelen deyimin doğru yazılışı tabir (veya sıfat) caizse'dir.

Eski kelimeleri, özellikle deyimleri kullanmayın demiyorum. Lütfen sözlüğe bakarak kullanın.

Hakkı Devrim'in belirttiği gibi bu eski bir ifadedir ama terkibi tamamen Türkçedir yani "tabir-i" değil "tabiri" yazmak gerekir.

Eğer Osmanlıca (Farsça) terkiple "tabir-i caiz" dersek bu, "caiz tabir" yani izin verilen, uygun bulunan tabir anlamına gelen bir sıfat tamlaması olur.

Fakat "tabiri caizse" derken kullanılan ifade bir sıfat tamlaması değil bir önermedir: "tabiri caiz", "bu şekilde tabir edilmesi caiz..." anlamına gelir. Aksi halde -se eki alamazdı.

Bu tamlamayı "söylemesi ayıp", "konuşması yasak", "görünüşü berbat", "tarifi zor" gibi yapılara benzetebiliriz. Farsça ya da Arapça bir terkip değil gayet sade ve köklü bir Türkçe terkiptir. Kesme işareti kullanmaya gerek yoktur.

Örnek kullanımlar:

İsmail Küçükkılınç. benimsemeyip müstakil aday olarak başarılı olamadığını söylemesi doğru değildir. Tabiri caizse Nureddin Paşa, Halk Fırkası'na karşı söke söke seçimi kazanmıştı.

(Jön Türklük ve Kemalizm Kıskacında İttihatçılık)

Bütün olanların arkasından yeniden seçim zamanı geldiğinde paralel çiftliğin katırları tabiri caizse biz eşeklerin bütün kabahatlerini ortaya döküveren söylentiler çıkarıverdi.

(Bizim Öykülerimiz - 2014)